76
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
→हल्-सन्धिः ॥: Adding content
Line 1,160:
Line 1,160:
० झयो हो अन्यतरस्यां (८-४-६२)+
=== तोर्लि (८-४-६०) ===
=== तोर्लि (८-४-६०) ===
−तोः लि
−० शश्छोऽटि (८-४-६३), चोः कुः (८-२-३०)
+० तोः - तु - षष्ठी विभक्ति
−० रषाभ्यां नो णः समानपदे (८-४-१)
+० लि - ल् - सप्तमी विभक्ति
−० अट्कुप्वाङ्नुम्-व्यवायेऽपि (८-४-२)
+० अनुवृत्तिः - ?
+० परसवर्णः - परसवर्ण - प्रथमा विभक्ति
+
+'''तु ल् => परसवर्ण ल्'''
+
+==== Application of तोर्लि ====
+० तत् लयः
+
+० त त् ल् अयः
+
+० त ल् ल् अयः
+
+० तल्लयः
+
+
+० विद्वान् लिखति
+
+० विद्वाल्ँलिखति
+
+=== झयो हो अन्यतरस्यां (८-४-६२) ===
+झयः हः अन्यतरस्यां
+
+० झयः - झय् - पञ्चमी विभक्ति
+
+० हः - ह् - षष्ठी विभक्ति
+
+० अन्यतरस्यां - विकल्पः (optional)
+
+० अनुवृत्तिः - ?
+
+० पूर्वस्य सवर्णः - प्रथमा विभक्ति
+
+'''झय् ह् => झय् (सवर्ण of झय् / ह्)'''
+
+==== Application of झयो हो अन्यतरस्यां ====
+० वाग् हसति
+
+० वा ग् ह् असति
+
+० वा ग् घ् असति / वा ग् हसति
+
+० वाग्घसति / वाग् हसति
+
+==== अभ्यास I ====
+1. अग्निचिद् हसति 1.वाग् हरिः
+
+2. 2.
+
+3. 3.
+
+4. अग्निचिद्धसति / अग्निचिद् हसति 4. वाग्घरिः / वाग् हरिः
+
+1. श्वलिड् हसति 1.त्रिष्टुब् हसति
+
+2. 2.
+
+3. 3.
+
+4. श्वलिड्ढसति / श्वलिड् हसति 4. त्रिष्टुव्भसति/ त्रिष्टुब् हसति
+
+=== शश्छोऽटि (८-४-६३) ===
+शः छः अटि
+
+० शः - श्- षष्ठी विभक्ति
+
+० छः - छ् - प्रथमा विभक्ति
+
+० अटि - अट् - सप्तमी विभक्ति
+
+० अनुवृत्तिः - ?
+
+० झयः - झय् - पञ्चमी विभक्ति
+
+० अन्यतरस्यां - विकल्पः (optional)
+
+'''झय् श् अटि => झय् छ् / श् अटि'''
+
+==== Application of शश्छोऽटि ====
+० वाक् शेते
+
+० वा क् श् एते
+
+० वा क् छ् एते / वा क् श् एते
+
+० वाक्छेते / वाक्शेते
+
+==== अभ्यास I ====
+1. त्रिष्टुप् शेते 1.अग्निचित् शेते
+
+2. 2.
+
+3. 3.
+
+4. त्रिष्टुप्छेते / त्रिष्टुप् शेते 4. अग्निचित्छेते / अग्निचित् शेते
+
+1. श्वलिट् शेते 1.तच् श्लोकेन
+
+2. 2.
+
+3. 3.
+
+4. श्वलिट्छेते / श्वलिट् शेते 4. तच्छ्लोकेन / तच् श्लोकेन
+
+=== चोः कुः (८-२-३०) ===
+० चोः - चुँ - षष्ठी विभक्ति
+
+० कुः - कुँ - प्रथमा विभक्ति
+
+० अनुवृत्तिः -?
+
+० झलि - झल् - सप्तमी विभक्ति
+
+० पदान्ते च ।
+
+'''चुँ झल् => कुँ झल्'''
+
+'''पदान्त-चुँ => पदान्त-कुँ'''
+
+==== Application of चोः कुः ====
+० पच् ता
+
+० प च् त् आ
+
+० प क् त्आ
+
+० पक्ता
+
+==== अभ्यास I ====
+1. मुच् त्वा 1. वाच्
+
+2. 2.
+
+3. 3.
+
+4. मुक्त्वा 4. वाक्
+
+
+
+1. उच् तवत् 1. त्यज् तुम्
+
+2. 2.
+
+3. 3.
+
+4. उक्तवत् 4. त्यग् तुम् => त्यक्तुम्
+
+=== रषाभ्यां नो णः समानपदे (८-४-१) ===
+'''रषाभ्यां नो णः समानपदे (८-४-१)'''
+
+रषाभ्यां नः णः समानपदे
+
+० रषाभ्यां - रष - पञ्चमी विभक्ति
+
+० नः - न्- षष्ठी विभक्ति
+
+० णः - ण् - प्रथमा विभक्ति
+
+० समानपदे - समानपद - सप्तमीविभक्ति - समानपदस्थौ चेन् निमित्तनिमित्तिनौ ।
+
+० अनुवृत्तिः -?
+
+'''र् / ष् न् => र् / ष् ण्'''
+
+==== Application of रषाभ्यां नो णः समानपदे ====
+० तीर् नम्
+
+० ती र् न् अम्
+
+० ती र् ण् अम्
+
+० तीर्णम्
+
+==== अभ्यास I ====
+1. पुष्नाति 1. विशीर्नम्
+
+2. 2.
+
+3. 3.
+
+4. पुष्णाति 4. विशीर्णम्
+
+
+1. मुष्नाति 1. ऊर्नम्
+
+2. 2.
+
+3. 3.
+
+4. मुष्णाति 4. ऊर्णम्
+
+=== अट्कुप्वाङ्नुम्-व्यवायेऽपि (८-४-२) ===
० आदेशप्रत्यययोः (८-३-५९)
० आदेशप्रत्यययोः (८-३-५९)