Changes

Jump to navigation Jump to search

Sandhi (सन्धिः) (view source)

Revision as of 21:15, 6 September 2022

9,169 bytes added ,  21:15, 6 September 2022
→‎हल्-सन्धिः ॥: Adding content
Line 704: Line 704:  
० प्रश्न
 
० प्रश्न
   −
== यरोऽनुनासिकेऽनुनासिको वा (८-४-४५) ==
+
=== यरोऽनुनासिकेऽनुनासिको वा (८-४-४५) ===
 
यरः अनुनसासिके अनुनासिकः वा  
 
यरः अनुनसासिके अनुनासिकः वा  
   Line 921: Line 921:     
=== वा अवसाने (८-४-५६) ===
 
=== वा अवसाने (८-४-५६) ===
−
० मोऽनुस्वारः (८-३-२३), नश्चापदान्तस्य झलि (८-३-२४)
+
० वा - अव्ययम् - optional
   −
० अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः (८-४-५८), वा पदान्तास्य (८-४-५९)
+
० अवसाने - अवसान - सप्तमी विभक्ति
   −
० तोर्लि (८-४-६०)
+
विरामो अवसानम् - End
    +
० अनुवृत्तिः -?
 +
 +
० झलां - झल् - षष्ठी विभक्ति
 +
 +
० चर् - चर् - प्रथमा विभक्ति
 +
 +
'''झल् NOTHING => चर् /झल्'''
 +
 +
==== Application of वा अवसाने ====
 +
० वाग्
 +
 +
० वा ग्
 +
 +
० वा क् / वा ग्  
 +
 +
० वाक् / वाग्
 +
 +
==== अभ्यास I ====
 +
1. षड्                           1.प्राग्
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. षट् / षड्                     4. प्राक् / प्राग्
 +
 +
 +
 +
1. एतद्                         1.राड्
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. एतत् / एतद्                  4. राट् / राड्
 +
 +
==== अभ्यास II ====
 +
1. त्वग्                          1.जगद्
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. त्वक् / त्वग्                  4. जगत् / जगद्
 +
 +
 +
 +
1. अज्                          1.रामाद्
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. अच् / अज्                   4. रामात् / रामाद्
 +
 +
==== Make a Sutra with the data ====
 +
सत्यम् वद = सत्यं वद । धर्मम् चर = धर्मं चर । पुरस्तकम् पश्यति = पुस्तकं पश्यति । शालायाम् अस्ति = शालायाम् अस्ति । कथाम् कथयति = कथां कथयति । मधुरम् इच्छति = मधुरम् इच्छति । हस्तम् गृह्णाति = हस्तं गृह्णाति । राज्ञाम् ऐश्वर्यम् = राज्ञाम् ऐश्वर्यम् । प्रश्नम् लिखति = प्रश्नं लिखति । सत्यम् ऋतम् = सत्यम् ऋतम् । गृहम् ददाति = गृहं ददाति । धनम् आनयति = धनम् आनयति । पद्यम् श्रृणोति = पद्यं श्रृणोति । रघूणाम् औदार्यम् = रघूणाम् औदार्यम् । गुरूणाम् भक्तः = गुरूणां भक्तः । श्लोकम् उवाच = श्लोकम् उवाच । देवम् नमति = देवं नमति । रावणम् मारयति = रावणं मारयति ।
 +
 +
=== मोऽनुस्वारः (८-३-२३) ===
 +
मः अनुस्वारः
 +
 +
० मः - म् - षष्ठी विभक्ति
 +
 +
० अनुस्वारः - प्रथमा विभक्ति
 +
 +
० अनुवृत्तिः - ?
 +
 +
० पदस्य - षष्ठी विभक्ति
 +
 +
० हलि - सप्तमी विभक्ति
 +
 +
'''पदान्त-म् हल् => - अनुस्वार हल्'''
 +
 +
=== नश्चापदान्तस्य झलि (८-३-२४) ===
 +
नः च अपदान्तस्य झलि
 +
 +
० नः - न् - षष्ठी विभक्ति
 +
 +
० अपदान्तस्य - षष्ठी विभक्ति
 +
 +
० झलि - झल् - सप्तमी विभक्ति
 +
 +
० अनुवृत्तिः -?
 +
 +
० अनुस्वारः - प्रथमा विभक्ति
 +
 +
'''अपदान्त-न् झल् => अनुस्वार झल्'''
 +
 +
==== Application of नश्चापदान्तस्य झलि ====
 +
० यशान् सि
 +
 +
० यशा न् स् इ
 +
 +
० यशां (अनुस्वार) स् इ
 +
 +
० यशांसि
 +
 +
==== अभ्यास I ====
 +
1.तपान् सि                    1. मनान् सि
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. तपांसि                        4. मनांसि
 +
 +
1. श्रेयान् सि                  1. चेतान् सि
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. श्रेयांसि                        4. चेतांसि
 +
 +
=== अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः (८-४-५८) ===
 +
० अनुस्वारस्य - अनुस्वार - षष्ठी विभक्ति
 +
 +
० ययि - यय् - सप्तमी विभक्ति
 +
 +
० परसवर्णः - परसवर्ण - प्रथमा विभक्ति
 +
 +
० अनुवृत्तिः - ?
 +
 +
'''अनुस्वार यय् => परसवर्ण यय्'''
 +
 +
==== Application of अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः ====
 +
० शं किता
 +
 +
० शं (अनुस्वार) क् इता
 +
 +
० श ङ् क् इता
 +
 +
० शङ्किता
 +
 +
==== अभ्यास I ====
 +
1. उं छिता                    1.कुं डिता
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. उञ्छिता                       4. कुण्डिता
 +
 +
 +
1. नं दितुम्                   1. कं पितव्यम्
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. नन्दितुम्                       4. कम्पितव्यम्
 +
 +
==== अभ्यास II ====
 +
1. शं कितुम्                  1.दं डः
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. शङ्कितुम्                       4. दण्डः
 +
 +
 +
1. कं टकम्                  1.शां तिः
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. कण्टकम्                       4. शान्तिः
 +
 +
=== वा पदान्तास्य (८-४-५९) ===
 +
० वा -अव्ययम्
 +
 +
० पदान्तस्य - पदान्त - षष्ठी विभक्ति
 +
 +
० अनुवृत्तिः -?
 +
 +
अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः
 +
 +
० अनुस्वारस्य - अनुस्वार - षष्ठी विभक्ति
 +
 +
० ययि - यय् - सप्तमी विभक्ति
 +
 +
० परसवर्णः - परसवर्ण - प्रथमा विभक्ति
 +
 +
'''पदान्त-अनुस्वार यय् => अनुस्वार/परसवर्ण यय्'''
 +
 +
==== Application of वा पदान्तास्य ====
 +
० तं कथं
 +
 +
० त अनुस्वार क् अथं
 +
 +
० त ङ् क् अथं / तं /कथं
 +
 +
० तङ्कथं / तं कथं
 +
 +
==== अभ्यास I ====
 +
1. कथं चित्रपक्षं                  1.चित्रपक्षं डयमानं
 +
 +
2.                                  2.
 +
 +
3.                                  3.
 +
 +
4. कथञ्चित्रपक्षं / कथं चित्रपक्षं  4. चित्रपक्षण्डयमानं / चित्रपक्षं डयमानं
 +
 +
1. डयमानं नभःस्थं                     1.नभःस्थं पुरुषः
 +
 +
2.                                          2.
 +
 +
3.                                          3.
 +
 +
4. डयमानन्नभःस्थं / डयमानं नभःस्थं  4. नभःस्थम्पुरुषः / नभःस्थं पुरुषः
 +
 +
'''अभ्यास II'''
 +
 +
1. सं वत्सरः                  1.सं यन्ता
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. सव्ँवत्सरः / संवत्सरः        4. सय्ँयन्ता/ संयन्ता
 +
 +
 +
1. यं लोकम्                  1.त्वं करोषि
 +
 +
2.                                 2.
 +
 +
3.                                 3.
 +
 +
4. यल्ँलोकम् / यंलोकम्        4. त्वङ्करोषि / त्वं करोषि
 +
 +
=== तोर्लि (८-४-६०) ===
 
० झयो हो अन्यतरस्यां (८-४-६२)
 
० झयो हो अन्यतरस्यां (८-४-६२)
  
Retrieved from ‘https://dharmawiki.org/index.php/Special:MobileDiff/134251’

Navigation menu