Changes

Jump to navigation Jump to search
no edit summary
Line 16: Line 16:  
# प्रथमप्राप्त वर्णन उनके मुखानुसार है, जिसमें ऊर्ध्वमुख, अधोमुख तथा तिर्यग्मुख- इस प्रकार के तीन वर्गीकरण हैं।
 
# प्रथमप्राप्त वर्णन उनके मुखानुसार है, जिसमें ऊर्ध्वमुख, अधोमुख तथा तिर्यग्मुख- इस प्रकार के तीन वर्गीकरण हैं।
 
# द्वितीय प्राप्त दूसरे प्रकार का वर्गीकरण सात वारोंकी प्रकृतिके अनुसार सात प्रकारका प्राप्त होता है। जैसे- ध्रुव(स्थिर), चर(चल), उग्र(क्रूर), मिश्र(साधारण), लघु(क्षिप्र), मृदु(मैत्र) तथा तीक्ष्ण (दारुण)।
 
# द्वितीय प्राप्त दूसरे प्रकार का वर्गीकरण सात वारोंकी प्रकृतिके अनुसार सात प्रकारका प्राप्त होता है। जैसे- ध्रुव(स्थिर), चर(चल), उग्र(क्रूर), मिश्र(साधारण), लघु(क्षिप्र), मृदु(मैत्र) तथा तीक्ष्ण (दारुण)।
   
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
|+नक्षत्रों के नाम, पर्यायवाची, देवता, तारकसंख्या एवं आकृति
+
|+नक्षत्रों के नाम, पर्यायवाची, देवता, तारकसंख्या, आकृति(पहचान) एवं तत्संबंधि वृक्ष तालिका
 
!क्र०सं०
 
!क्र०सं०
 
!नक्षत्र नाम
 
!नक्षत्र नाम
Line 25: Line 24:  
!तारकसंख्या
 
!तारकसंख्या
 
!आकृतिः
 
!आकृतिः
 +
!वृक्ष<ref>[https://sa.wikisource.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D-_%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%83/%E0%A4%85%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%83_%E0%A5%AB%E0%A5%AC नारदपुराणम्-] पूर्वार्धः,अध्यायः ५६, (श्लो०सं०-२०४-२१०)।</ref>
 
|-
 
|-
 
|1
 
|1
Line 32: Line 32:  
|3
 
|3
 
|अश्वमुख
 
|अश्वमुख
 +
|वृष
 
|-
 
|-
 
|2
 
|2
Line 39: Line 40:  
|3
 
|3
 
|योनि
 
|योनि
 +
|यमक
 
|-
 
|-
 
|3
 
|3
Line 46: Line 48:  
|6
 
|6
 
|क्षुरा
 
|क्षुरा
 +
|उदुम्बर
 
|-
 
|-
 
|4
 
|4
Line 53: Line 56:  
|5
 
|5
 
|शकट
 
|शकट
 +
|जम्बु
 
|-
 
|-
 
|5
 
|5
Line 60: Line 64:  
|3
 
|3
 
|मृगास्य
 
|मृगास्य
 +
|खदिर
 
|-
 
|-
 
|6
 
|6
Line 67: Line 72:  
|1
 
|1
 
|मणि
 
|मणि
 +
|कृष्णप्लक्ष
 
|-
 
|-
 
|7
 
|7
Line 74: Line 80:  
|4
 
|4
 
|गृह
 
|गृह
 +
|वंश
 
|-
 
|-
 
|8
 
|8
Line 81: Line 88:  
|3
 
|3
 
|शर
 
|शर
 +
|पिप्पल
 
|-
 
|-
 
|9
 
|9
Line 88: Line 96:  
|5
 
|5
 
|चक्र
 
|चक्र
 +
|नाग
 
|-
 
|-
 
|10
 
|10
Line 95: Line 104:  
|5
 
|5
 
|भवन
 
|भवन
 +
|वट
 
|-
 
|-
 
|11
 
|11
Line 102: Line 112:  
|2
 
|2
 
|मञ्च
 
|मञ्च
 +
|पलाश
 
|-
 
|-
 
|12
 
|12
Line 109: Line 120:  
|2
 
|2
 
|शय्या
 
|शय्या
 +
|अक्ष
 
|-
 
|-
 
|13
 
|13
Line 116: Line 128:  
|5
 
|5
 
|हस्त
 
|हस्त
 +
|अरिष्ट
 
|-
 
|-
 
|14
 
|14
Line 123: Line 136:  
|1
 
|1
 
|मुक्ता
 
|मुक्ता
 +
|श्रीवृक्ष
 
|-
 
|-
 
|15
 
|15
Line 130: Line 144:  
|1
 
|1
 
|मूँगा
 
|मूँगा
 +
|अर्जुन
 
|-
 
|-
 
|16
 
|16
Line 137: Line 152:  
|4
 
|4
 
|तोरण
 
|तोरण
 +
|विकंकत
 
|-
 
|-
 
|17
 
|17
Line 144: Line 160:  
|4
 
|4
 
|बलि
 
|बलि
 +
|बकुल
 
|-
 
|-
 
|18
 
|18
Line 151: Line 168:  
|3
 
|3
 
|कुण्डल
 
|कुण्डल
 +
|विष्टि
 
|-
 
|-
 
|19
 
|19
Line 158: Line 176:  
|11
 
|11
 
|सिंहपुच्छ
 
|सिंहपुच्छ
 +
|सर्ज्ज
 
|-
 
|-
 
|20
 
|20
Line 165: Line 184:  
|2
 
|2
 
|गजदन्त
 
|गजदन्त
 +
|वंजुल
 
|-
 
|-
 
|21
 
|21
Line 172: Line 192:  
|2
 
|2
 
|मञ्च
 
|मञ्च
 +
|पनस
 
|-
 
|-
 
|22
 
|22
Line 179: Line 200:  
|3
 
|3
 
|त्रिकोण
 
|त्रिकोण
 +
|
 
|-
 
|-
 
|23
 
|23
Line 186: Line 208:  
|3
 
|3
 
|वामन
 
|वामन
 +
|अर्क
 
|-
 
|-
 
|24
 
|24
Line 193: Line 216:  
|4
 
|4
 
|मृदंग
 
|मृदंग
 +
|शमी
 
|-
 
|-
 
|25
 
|25
Line 200: Line 224:  
|100
 
|100
 
|वृत्तम्
 
|वृत्तम्
 +
|कदम्ब
 
|-
 
|-
 
|26
 
|26
Line 207: Line 232:  
|2
 
|2
 
|मंच
 
|मंच
 +
|अशोक
 
|-
 
|-
 
|27
 
|27
Line 214: Line 240:  
|2
 
|2
 
|यमल
 
|यमल
 +
|पिचुमन्द(निम्बु)
 
|-
 
|-
 
|28
 
|28
Line 221: Line 248:  
|32
 
|32
 
|मृदंग
 
|मृदंग
 +
|मधु
 
|}
 
|}
    +
=== चरणों के आधार पर नामकरण एवं नक्षत्र ===
 +
जन्म इष्ट काल नक्षत्र के जिस चरण में पडा है, उसे नक्षत्र चरण मानकर जातक का नामकरण तथा चन्द्रराशि निर्धारित की जाती है। वर्णाक्षर तथा स्वर ज्ञान नक्षत्र चरण तथा राशि का ज्ञान कोष्ठक की सहायता से सुगमता पूर्वक जाना जा सकता है।
 
{| class="wikitable" align="center" cellspacing="2" cellpadding=""
 
{| class="wikitable" align="center" cellspacing="2" cellpadding=""
 
|- bgcolor="#cccccc"
 
|- bgcolor="#cccccc"
Line 281: Line 311:  
| 27 || [[Revati]] (रेवती)|| दे  De || दो  Do || च  Cha || ची  Chii
 
| 27 || [[Revati]] (रेवती)|| दे  De || दो  Do || च  Cha || ची  Chii
 
|}
 
|}
 +
 +
=== नक्षत्रों की अधः, ऊर्ध्व तथा तिर्यक् मुख संज्ञा ===
 +
{| class="wikitable"
 +
|+
 +
!अधोमुखी नक्षत्र
 +
!ऊर्ध्वमुखी नक्षत्र
 +
!तिर्यक् मुखी नक्षत्र
 +
|-
 +
|मूल
 +
|आर्द्रा
 +
|मृगशिरा
 +
|-
 +
|आश्लेषा
 +
|पुष्य
 +
|रेवती
 +
|-
 +
|कृत्तिका
 +
|श्रवण
 +
|चित्रा
 +
|-
 +
|विशाखा
 +
|धनिष्ठा
 +
|अनुराधा
 +
|-
 +
|पू०फा०
 +
|शतभिषा
 +
|हस्त
 +
|-
 +
|पू०षा०
 +
|उत्तराफाल्गुनी
 +
|स्वाती
 +
|-
 +
|पू०भा०
 +
|उत्तराषाढा
 +
|पुनर्वसु
 +
|-
 +
|मघा
 +
|उत्तराभाद्रपद
 +
|ज्येष्ठा
 +
|-
 +
|भरणी
 +
|रोहिणी
 +
|अश्विनी
 +
|}
 +
 +
=== नक्षत्र क्षय-वृद्धि ===
    
== नक्षत्र फल ==
 
== नक्षत्र फल ==
729

edits

Navigation menu