1,214
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 21:
Line 21: + + + + Line 28:
Line 32: + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
no edit summary
वैपरीत्यं च||२१|| A.S.SHA 5/21
वैपरीत्यं च||२१|| A.S.SHA 5/21
अशौचनिद्रामात्सर्यागम्यागमनलोलताः |
असत्यभाषणं चापि कुर्याद्धि तामसे मदः ||२०९|| sus su 45/209
== Tamas as dosha of manas ==
== Tamas as dosha of manas ==
रजस्तमश्च मनसो द्वौ च दोषावुदाहृतौ||२१|| A.S.SU 1/21
रजस्तमश्च मनसो द्वौ च दोषावुदाहृतौ||२१|| A.S.SU 1/21
== Tamasika prakruti signs ==
तामसास्तु- विषादित्वं नास्तिक्यमधर्मशीलता बुद्धेर्निरोधोऽज्ञानं दुर्मेधस्त्वमकर्मशीलता निद्रालुत्वं चेति ||१८|| Su sha 1/18
== Tamasa kaya ==
..तामसांस्तु निबोध मे ||९४||
दुर्मेधस्त्वं मन्दता च स्वप्ने मैथुननित्यता |
निराकरिष्णुता चैव विज्ञेयाः पाशवा गुणाः ||९५||
अनवस्थितता मौर्ख्यं भीरुत्वं सलिलार्थिता |
परस्पराभिमर्दश्च मत्स्यसत्त्वस्य लक्षणम् ||९६||
एकस्थानरतिर्नित्यमाहारे केवले रतः |
वानस्पत्यो नरः सत्त्वधर्मकामार्थवर्जितः ||९७||
इत्येते त्रिविधाः कायाः प्रोक्ता वै तामसास्तथा |९८| Su sha 4
निराकरिष्णुममेधसं <sup>[१]</sup> जुगुप्सिताचाराहरं मैथुनपरं स्वप्नशीलं पाशवं विद्यात् (१)|
भीरुमबुधमाहारलुब्धमनवस्थितमनुषक्तकामक्रोधं सरणशीलं तोयकामं मात्स्यं विद्यात् (२)|
अलसं केवलमभिनिविष्टमाहारे सर्वबुद्ध्यङ्गहीनं वानस्पत्यं विद्यात् (३)|
इत्येवं तामसस्य सत्त्वस्य त्रिविधं भेदांशं विद्यान्मोहांशत्वात्||३९|| Cha sha 4
== Rogas originating from Rajas dominance ==
रजस्तमश्च मानसौ दोषौ|
तयोर्विकाराः कामक्रोधलोभमोहेर्ष्यामानमदशोकचित्तो(न्तो)द्वेगभयहर्षादयः|
तत्र खल्वेषां द्वयानामपि दोषाणां त्रिविधं प्रकोपणं; तद्यथा- असात्म्येन्द्रियार्थसंयोगः, प्रज्ञापराधः, परिणामश्चेति||६|| Cha vi 6/6
== Correlation of rajas and tamas ==
नियतस्त्वनुबन्धो रजस्तमसोः परस्परं, न ह्यरजस्कं तमः प्रवर्तते <sup>[१]</sup> ||९|| Cha vi 6/9
== Role of Tamas in Moksha ==
मोक्षो रजस्तमोऽभावात् बलवत्कर्मसङ्क्षयात्|
वियोगः सर्वसंयोगैरपुनर्भव उच्यते||१४२|| Cha sha 1/142