Line 1: |
Line 1: |
− | वैशम्पायन उवाच
| |
| | | |
− | ततः कुन्ती च राजा च भीष्मश्च सह बन्धुभिः।
| |
| | | |
− | ददुः श्राद्धं तदा पाण्डोः स्वधामृतमयं तदा॥ 1-127-1
| |
| | | |
− | कुरूंश्च विप्रमुख्यांश्च भोजयित्वा सहस्रशः।
| |
| | | |
− | रत्नौघान्विप्रमुख्येभ्यो दत्त्वा ग्रामवरांस्तथा॥ 1-127-2 | + | वैशम्पायन उवाच |
− | | + | ततः कुन्ती च राजा च भीष्मश्च सह बन्धुभिः। |
− | कृतशौचांस्ततस्तांस्तु पाण्डवान्भरतर्षभान्। | + | ददुः श्राद्धं तदा पाण्डोः स्वधामृतमयं तदा॥ 1-127-1 |
− | | + | कुरूंश्च विप्रमुख्यांश्च भोजयित्वा सहस्रशः। |
− | आदाय विविशुः सर्वे पुरं वारणसाह्वयम्॥ 1-127-3 | + | रत्नौघान्विप्रमुख्येभ्यो दत्त्वा ग्रामवरांस्तथा॥ 1-127-2 |
− | | + | कृतशौचांस्ततस्तांस्तु पाण्डवान्भरतर्षभान्। |
− | सततं स्मानुशोचन्तस्तमेव भरतर्षभम्। | + | आदाय विविशुः सर्वे पुरं वारणसाह्वयम्॥ 1-127-3 |
− | | + | सततं स्मानुशोचन्तस्तमेव भरतर्षभम्। |
− | पौरजानपदाः सर्वे मृतं स्वमिव बान्धवम्॥ 1-127-4 | + | पौरजानपदाः सर्वे मृतं स्वमिव बान्धवम्॥ 1-127-4 |
− | | + | श्राद्धावसाने तु तदा दृष्ट्वा तं दुःखितं जनम्। |
− | श्राद्धावसाने तु तदा दृष्ट्वा तं दुःखितं जनम्। | + | सम्मूढां दुःखशोकार्तां व्यासो मातरमब्रवीत्॥ 1-127-5 |
− | | + | अतिक्रान्तसुखाः कालाः पर्युपस्थितदारुणाः। |
− | सम्मूढां दुःखशोकार्तां व्यासो मातरमब्रवीत्॥ 1-127-5 | + | श्वः श्वः पापिष्ठदिवसाः पृथिवी गतयौवना॥ 1-127-6 |
− | | + | बहुमायासमाकीर्णो नानादोषसमाकुलः। |
− | अतिक्रान्तसुखाः कालाः पर्युपस्थितदारुणाः। | + | लुप्तधर्मक्रियाचारो घोरः कालो भविष्यति॥ 1-127-7 |
− | | + | कुरूणामनयाच्चापि पृथिवी न भविष्यति। |
− | श्वः श्वः पापिष्ठदिवसाः पृथिवी गतयौवना॥ 1-127-6 | + | गच्छ त्वं योगमास्थाय युक्ता वस तपोवने॥ 1-127-8 |
− | | + | मा द्राक्षीस्त्वं कुलस्यास्य घोरं सङ्क्षयमात्मनः। |
− | बहुमायासमाकीर्णो नानादोषसमाकुलः। | + | तथेति समनुज्ञाय सा प्रविश्याब्रवीत्स्नुषाम्॥ 1-127-9 |
− | | + | अम्बिके तव पौत्रस्य दुर्नयात्किल भारताः। |
− | लुप्तधर्मक्रियाचारो घोरः कालो भविष्यति॥ 1-127-7 | + | सानुबन्धा विनङ्क्ष्यति पौराश्चैवेति नः श्रुतम्॥ 1-127-10 |
− | | + | तत्कौसल्यामिमामार्तां पुत्रशोकाभिपीडिताम्। |
− | कुरूणामनयाच्चापि पृथिवी न भविष्यति। | + | वनमादाय भद्रं ते गच्छामि यदि मन्यसे॥ 1-127-11 |
− | | + | तथेत्युक्ता त्वम्बिकया भीष्ममामन्त्र्य सुव्रता। |
− | गच्छ त्वं योगमास्थाय युक्ता वस तपोवने॥ 1-127-8 | + | वनं ययौ सत्यवती स्नुषाभ्यां सह भारत॥ 1-127-12 |
− | | + | ताः सुघोरं तपस्तप्त्वा देव्यो भरतसत्तम। |
− | मा द्राक्षीस्त्वं कुलस्यास्य घोरं सङ्क्षयमात्मनः। | + | देहं त्यक्त्वा महाराज गतिमिष्टां ययुस्तदा॥ 1-127-13 |
− | | + | वैशम्पायन उवाच |
− | तथेति समनुज्ञाय सा प्रविश्याब्रवीत्स्नुषाम्॥ 1-127-9 | + | अथाप्तवन्तो वेदोक्तान्संस्कारान्पाण्डवास्तदा। |
− | | + | संव्यवर्धन्त भोगांस्ते भुञ्जानाः पितृवेश्मनि॥ 1-127-14 |
− | अम्बिके तव पौत्रस्य दुर्नयात्किल भारताः। | + | धार्तराष्ट्रैश्च सहिताः क्रीडन्तो मुदिताः सुखम्। |
− | | + | बालक्रीडासु सर्वासु विशिष्टास्तेजसाभवन्॥ 1-127-15 |
− | सानुबन्धा विनङ्क्ष्यति पौराश्चैवेति नः श्रुतम्॥ 1-127-10 | + | जवे लक्ष्याभिहरणे भोज्ये पांसुविकर्षणे। |
− | | + | धार्तराष्ट्रान्भीमसेनः सर्वान्स परिमर्दति॥ 1-127-16 |
− | तत्कौसल्यामिमामार्तां पुत्रशोकाभिपीडिताम्। | + | हर्षात्प्रक्रीडमानांस्तान्गृह्य राजन्निलीयते। |
− | | + | शिरःसु विनिगृह्यैतान्योधयामास पाण्डवैः॥ 1-127-17 |
− | वनमादाय भद्रं ते गच्छामि यदि मन्यसे॥ 1-127-11 | + | शतमेकोत्तरं तेषां कुमाराणां महौजसाम्। |
− | | + | एक एव निगृह्णाति नातिकृच्छ्राद्वृकोदरः॥ 1-127-18 |
− | तथेत्युक्ता त्वम्बिकया भीष्ममामन्त्र्य सुव्रता। | + | कचेषु च निगृह्यैनान्विनिहत्य बलाद्बली। |
− | | + | चकर्षं क्रोशतो भूमौ घृष्टजानुशिरोंऽसकान्॥ 1-127-19 |
− | वनं ययौ सत्यवती स्नुषाभ्यां सह भारत॥ 1-127-12 | + | दश बालाञ्जले क्रीडन्भुजाभ्यां परिगृह्य सः। |
− | | + | आस्ते स्म सलिले मग्नो मृतकल्पान्विमुञ्चति॥ 1-127-20 |
− | ताः सुघोरं तपस्तप्त्वा देव्यो भरतसत्तम। | + | फलानि वृक्षमारुह्य विचिन्वन्ति च ते तदा। |
− | | + | तदा पादप्रहारेण भीमः कम्पयते द्रुमान्॥ 1-127-21 |
− | देहं त्यक्त्वा महाराज गतिमिष्टां ययुस्तदा॥ 1-127-13 | + | प्रहारवेगाभिहता द्रुमा व्याघूर्णितास्ततः। |
− | | + | सफलाः प्रपतन्ति स्म द्रुतं त्रस्ताः कुमारकाः॥ 1-127-22 |
− | वैशम्पायन उवाच | + | न ते नियुद्धे न जवे न योग्यास्तु कदाचन। |
− | | + | कुमारा उत्तरं चक्रुः स्पर्धमाना वृकोदरम्॥ 1-127-23 |
− | अथाप्तवन्तो वेदोक्तान्संस्कारान्पाण्डवास्तदा। | + | एवं स धार्तराष्ट्रांश्च स्पर्धमानो वृकोदरः। |
− | | + | अप्रियेऽतिष्ठदत्यन्तं बाल्यान्न द्रोहचेतसा॥ 1-127-24 |
− | संव्यवर्धन्त भोगांस्ते भुञ्जानाः पितृवेश्मनि॥ 1-127-14 | + | ततो बलमतिख्यातं धार्तराष्ट्रः प्रतापवान्। |
− | | + | भीमसेनस्य तज्ज्ञात्वा दुष्टभावमदर्शयत्॥ 1-127-25 |
− | धार्तराष्ट्रैश्च सहिताः क्रीडन्तो मुदिताः सुखम्। | + | तस्य धर्मादपेतस्य पापानि परिपश्यतः। |
− | | + | मोहादैश्वर्यलोभाच्च पापा मतिरजायत॥ 1-127-26 |
− | बालक्रीडासु सर्वासु विशिष्टास्तेजसाभवन्॥ 1-127-15 | + | अयं बलवतां श्रेष्ठः कुन्तीपुत्रो वृकोदरः। |
− | | + | मध्यमः पाण्डुपुत्राणां निकृत्या सन्निगृह्यताम्॥ 1-127-27 |
− | जवे लक्ष्याभिहरणे भोज्ये पांसुविकर्षणे। | + | प्राणवान्विक्रमी चैव शौर्येण महतान्वितः। |
− | | + | स्पर्धते चापि सहितानस्मानेको वृकोदरः॥ 1-127-28 |
− | धार्तराष्ट्रान्भीमसेनः सर्वान्स परिमर्दति॥ 1-127-16 | + | तं तु सुप्तं पुरोद्याने गङ्गायां प्रक्षिपामहे। |
− | | + | अथ तस्मादवरजं श्रेष्ठं चैव युधिष्ठिरम्॥ 1-127-29 |
− | हर्षात्प्रक्रीडमानांस्तान्गृह्य राजन्निलीयते। | + | प्रसह्य बन्धने बद्ध्वा प्रशासिष्ये वसुन्धराम्। |
− | | + | एवं स निश्चयं पापः कृत्वा दुर्योधनस्तदा॥ 1-127-30 |
− | शिरःसु विनिगृह्यैतान्योधयामास पाण्डवैः॥ 1-127-17 | + | नित्यमेवान्तरप्रेक्षी भीमस्यासीन्महात्मनः। |
− | | + | ततो जलविहारार्थं कारयामास भारत॥ 1-127-31 |
− | शतमेकोत्तरं तेषां कुमाराणां महौजसाम्। | + | चैलकम्बलवेश्मानि विचित्राणि महान्ति च। |
− | | + | सर्वकामैः सुपूर्णानि पताकोच्छ्रायवन्ति च॥ 1-127-32 |
− | एक एव निगृह्णाति नातिकृच्छ्राद्वृकोदरः॥ 1-127-18 | + | तत्र सञ्जनयामास नानागाराण्यनेकशः। |
− | | + | उदकक्रीडनं नाम कारयामास भारत॥ 1-127-33 |
− | कचेषु च निगृह्यैनान्विनिहत्य बलाद्बली। | + | प्रमाणकोट्यां तं देशं स्थलं किञ्चिदुपेत्य ह। |
− | | + | भक्ष्यं भोज्यं च पेयं च चोष्यं लेह्यमथापि च॥ 1-127-34 |
− | चकर्षं क्रोशतो भूमौ घृष्टजानुशिरोंऽसकान्॥ 1-127-19 | + | उपपादितं नरैस्तत्र कुशलैः सूदकर्मणि। |
− | | + | न्यवेदयंस्तत्पुरुषा धार्तराष्ट्राय वै तदा॥ 1-127-35 |
− | दश बालाञ्जले क्रीडन्भुजाभ्यां परिगृह्य सः। | + | ततो दुर्योधनस्तत्र पाण्डवानाह दुर्मतिः। |
− | | + | गङ्गां चैवानुयास्याम उद्यानवनशोभिताम्॥ 1-127-36 |
− | आस्ते स्म सलिले मग्नो मृतकल्पान्विमुञ्चति॥ 1-127-20 | + | सहिता भ्रातरः सर्वे जलक्रीडामवाप्नुमः। |
− | | + | एवमस्त्विति तं चापि प्रत्युवाच युधिष्ठिरः॥ 1-127-37 |
− | फलानि वृक्षमारुह्य विचिन्वन्ति च ते तदा। | + | ते रथैर्नगराकारैर्देशजैश्च गजोत्तमैः। |
− | | + | निर्युयुर्नगराच्छूराः कौरवाः पाण्डवैः सह॥ 1-127-38 |
− | तदा पादप्रहारेण भीमः कम्पयते द्रुमान्॥ 1-127-21 | + | उद्यानवनमासाद्य विसृज्य च महाजनम्। |
− | | + | विशन्ति स्म तदा वीराः सिंहा इव गिरेर्गुहाम्॥ 1-127-39 |
− | प्रहारवेगाभिहता द्रुमा व्याघूर्णितास्ततः। | + | उद्यानमभिपश्यन्तो भ्रातरः सर्व एव ते। |
− | | + | उपस्थानगृहैः शुभ्रैर्वलभीभिश्च शोभितम्॥ 1-127-40 |
− | सफलाः प्रपतन्ति स्म द्रुतं त्रस्ताः कुमारकाः॥ 1-127-22 | + | गवाक्षकैस्तथा जालैर्यन्त्रैः साञ्चारिकैरपि। |
− | | + | सम्मार्जितं सौधकारैश्चित्रकारैश्च चित्रितम्॥ 1-127-41 |
− | न ते नियुद्धे न जवे न योग्यास्तु कदाचन। | + | दीर्घिकाभिश्च पूर्णाभिस्तथा पुष्करिणीभिः[पद्माकरैरपि]। |
− | | + | जलं तच्छुशुभे छन्नं फुल्लैर्जलरुहैस्तथा॥ 1-127-42 |
− | कुमारा उत्तरं चक्रुः स्पर्धमाना वृकोदरम्॥ 1-127-23 | + | उपच्छन्ना वसुमती तथा पुष्पैर्यथर्तुकैः। |
− | | + | तत्रोपविष्टास्ते सर्वे पाण्डवाः कौरवाश्च ह॥ 1-127-43 |
− | एवं स धार्तराष्ट्रांश्च स्पर्धमानो वृकोदरः। | + | उपपन्नान्बहून्कामांस्ते भुञ्जन्ति ततस्ततः। |
− | | + | अथोद्यानवरे तस्मिंस्तथा क्रीडागताश्च ते॥ 1-127-44 |
− | अप्रियेऽतिष्ठदत्यन्तं बाल्यान्न द्रोहचेतसा॥ 1-127-24 | + | परस्परस्य वक्त्रेभ्यो ददुर्भक्ष्यांस्ततस्ततः। |
− | | + | ततो दुर्योधनः पापस्तद्भक्ष्ये कालकूटकम्॥ 1-127-45 |
− | ततो बलमतिख्यातं धार्तराष्ट्रः प्रतापवान्। | + | विषं प्रक्षेपयामास भीमसेनजिघांसया। |
− | | + | स्वयमुत्थाय चैवाथ हृदयेन क्षुरोपमः॥ 1-127-46 |
− | भीमसेनस्य तज्ज्ञात्वा दुष्टभावमदर्शयत्॥ 1-127-25 | + | स वाचामृतकल्पश्च भ्रातृवच्च सुहृद्यथा। |
− | | + | स्वयं प्रक्षिपते भक्ष्यं बहु भीमस्य पापकृत्॥ 1-127-47 |
− | तस्य धर्मादपेतस्य पापानि परिपश्यतः। | + | प्रतीच्छितं स्म भीमेन तं वै दोषमजानता। |
− | | + | ततो दुर्योधनस्तत्र हृदयेन हसन्निव॥ 1-127-48 |
− | मोहादैश्वर्यलोभाच्च पापा मतिरजायत॥ 1-127-26 | + | कृतकृत्यमिवात्मानं मन्यते पुरुषाधमः। |
− | | + | ततस्ते सहिताः सर्वे जलक्रीडामकुर्वत॥ 1-127-49 |
− | अयं बलवतां श्रेष्ठः कुन्तीपुत्रो वृकोदरः। | + | पाण्डवा धार्तराष्ट्राश्च तदा मुदितमानसाः। |
− | | + | क्रीडावसाने ते सर्वे शुचिवस्त्राः स्वलङ्कृताः॥ 1-127-50 |
− | मध्यमः पाण्डुपुत्राणां निकृत्या सन्निगृह्यताम्॥ 1-127-27 | + | दिवसान्ते परिश्रान्ता विहृत्य च कुरूद्वहाः। |
− | | + | विहारावसथेष्वेव वीरा वासमरोचयन्॥ 1-127-51 |
− | प्राणवान्विक्रमी चैव शौर्येण महतान्वितः। | + | खिन्नस्तु बलवान्भीमोव्यायम्याभ्यधिकं तदा। |
− | | + | वाहयित्वा कुमारांस्ताञ्जलक्रीडागतांस्तदा॥ 1-127-52 |
− | स्पर्धते चापि सहितानस्मानेको वृकोदरः॥ 1-127-28 | + | प्रमाणकोट्यां वासार्थी सुष्वापावाप्य तत्स्थलम्। |
− | | + | शीतं वातं समासाद्य श्रान्तो मदविमोहितः॥ 1-127-53 |
− | तं तु सुप्तं पुरोद्याने गङ्गायां प्रक्षिपामहे। | + | विषेण च परीताङ्गो निश्चेष्टः पाण्डुनन्दनः। |
− | | + | ततो बद्ध्वा लतापाशैर्भीमं दुर्योधनः स्वयम्॥ 1-127-54 |
− | अथ तस्मादवरजं श्रेष्ठं चैव युधिष्ठिरम्॥ 1-127-29 | + | मृतकल्पं तदा वीरं स्थलाज्जलमपातयत्। |
− | | + | स निःसङ्गो जलस्यान्तमथ वै पाण्डवोऽविशत्॥ 1-127-55 |
− | प्रसह्य बन्धने बद्ध्वा प्रशासिष्ये वसुन्धराम्। | + | आक्रामन्नागभवने तदा नागकुमारकान्। |
− | | + | ततः समेत्य बहुभिस्तदा नागैर्महाविषैः॥ 1-127-56 |
− | एवं स निश्चयं पापः कृत्वा दुर्योधनस्तदा॥ 1-127-30 | + | अदश्यत भृशं भीमो महादंष्ट्रैर्विषोल्बणैः। |
− | | + | ततोऽस्य दश्यमानस्य तद्विषं कालकूटकम्॥ 1-127-57 |
− | नित्यमेवान्तरप्रेक्षी भीमस्यासीन्महात्मनः। | + | हृतं[हतं] सर्पविषेणैव स्थावरं जङ्गमेन तु। |
− | | + | दंष्ट्राश्च दंष्ट्रिणां तेषां मर्मस्वपि निपातिताः॥ 1-127-58 |
− | ततो जलविहारार्थं कारयामास भारत॥ 1-127-31 | + | त्वचं नैवास्य बिभिदुः सारत्वात्पृथुवक्षसः। |
− | | + | ततः प्रबुद्धः कौन्तेयः सर्वं सञ्छिद्य बन्धनम्॥ 1-127-59 |
− | चैलकम्बलवेश्मानि विचित्राणि महान्ति च। | + | पोथयामास तान्सर्वान्केचिद्भीताः प्रदुद्रुवुः। |
− | | + | हतावशेषा भीमेन सर्वे वासुकिमभ्ययुः॥ 1-127-60 |
− | सर्वकामैः सुपूर्णानि पताकोच्छ्रायवन्ति च॥ 1-127-32 | + | ऊचुश्च सर्पराजानं वासुकिं वासवोपमम्। |
− | | + | अयं नरो वै नागेन्द्र ह्यप्सु बद्ध्वा प्रवेशितः॥ 1-127-61 |
− | तत्र सञ्जनयामास नानागाराण्यनेकशः। | + | यथा च नो मतिर्वीर विषपीतो भविष्यति। |
− | | + | निश्चेष्टोऽस्माननुप्राप्तः स च दष्टोऽन्वबुध्यत॥ 1-127-62 |
− | उदकक्रीडनं नाम कारयामास भारत॥ 1-127-33 | + | ससंज्ञश्चापि संवृत्तश्छित्त्वा बन्धनमाशु नः। |
− | | + | पोथयन्तं महाबाहुं त्वं वै तं ज्ञातुमर्हसि॥ 1-127-63 |
− | प्रमाणकोट्यां तं देशं स्थलं किञ्चिदुपेत्य ह। | + | ततो वासुकिरभ्येत्य नागैरनुगतस्तदा। |
− | | + | पश्यति स्म महाबाहुं भीमं भीमपराक्रमम्॥ 1-127-64 |
− | भक्ष्यं भोज्यं च पेयं च चोष्यं लेह्यमथापि च॥ 1-127-34 | + | आर्यकेण च दृष्टः स पृथाया आर्यकेण च। |
− | | + | तदा दौहित्रदौहित्रः परिष्वक्तः सुपीडितम्॥ 1-127-65 |
− | उपपादितं नरैस्तत्र कुशलैः सूदकर्मणि। | + | सुप्रीतश्चाभवत्तस्य वासुकिः स महायशाः। |
− | | + | अब्रवीत्तं च नागेन्द्रः किमस्य क्रियतां प्रियम्॥ 1-127-66 |
− | न्यवेदयंस्तत्पुरुषा धार्तराष्ट्राय वै तदा॥ 1-127-35 | + | धनौघो रत्ननिचयो वसु चास्य प्रदीयताम्। |
− | | + | एवमुक्तस्तदा नागो वासुकिं प्रत्यभाषत॥ 1-127-67 |
− | ततो दुर्योधनस्तत्र पाण्डवानाह दुर्मतिः। | + | यदि नागेन्द्र तुष्टोऽसि किमस्य धनसञ्चयैः। |
− | | + | रसं पिबेत्कुमारोऽयं त्वयि प्रीते महाबलः॥ 1-127-68 |
− | गङ्गां चैवानुयास्याम उद्यानवनशोभिताम्॥ 1-127-36 | + | बलं नागसहस्रस्य यस्मिन्कुण्डे प्रतिष्ठितम्। |
− | | + | यावत्पिबति बालोऽयं तावदस्मै प्रदीयताम्॥ 1-127-69 |
− | सहिता भ्रातरः सर्वे जलक्रीडामवाप्नुमः। | + | एवमस्त्विति तं नागं वासुकिः प्रत्यभाषत। |
− | | + | ततो भीमस्तदा नागैः कृतस्वस्त्ययनः शुचिः॥ 1-127-70 |
− | एवमस्त्विति तं चापि प्रत्युवाच युधिष्ठिरः॥ 1-127-37 | + | प्राङ्मुखश्चोपविष्टश्च रसं पिबति पाण्डवः। |
− | | + | एकोच्छ्वासात्ततः कुण्डं पिबति स्म महाबलः॥ 1-127-71 |
− | ते रथैर्नगराकारैर्देशजैश्च गजोत्तमैः। | + | एवमष्टौ स कुण्डानि ह्यपिबत्पाण्डुनन्दनः। |
− | | + | ततस्तु शयने दिव्ये नागदत्ते महाभुजः। |
− | निर्युयुर्नगराच्छूराः कौरवाः पाण्डवैः सह॥ 1-127-38 | + | अशेत भीमसेनस्तु यथासुखमरिन्दमः॥ 1-127-72 |
− | | + | इति श्रीमहाभारते आदिपर्वणि सम्भवपर्वणि भीमसेनरसपाने सप्तविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः॥ 127॥ |
− | उद्यानवनमासाद्य विसृज्य च महाजनम्। | |
− | | |
− | विशन्ति स्म तदा वीराः सिंहा इव गिरेर्गुहाम्॥ 1-127-39 | |
− | | |
− | उद्यानमभिपश्यन्तो भ्रातरः सर्व एव ते। | |
− | | |
− | उपस्थानगृहैः शुभ्रैर्वलभीभिश्च शोभितम्॥ 1-127-40 | |
− | | |
− | गवाक्षकैस्तथा जालैर्यन्त्रैः साञ्चारिकैरपि। | |
− | | |
− | सम्मार्जितं सौधकारैश्चित्रकारैश्च चित्रितम्॥ 1-127-41 | |
− | | |
− | दीर्घिकाभिश्च पूर्णाभिस्तथा पुष्करिणीभिः[पद्माकरैरपि]। | |
− | | |
− | जलं तच्छुशुभे छन्नं फुल्लैर्जलरुहैस्तथा॥ 1-127-42 | |
− | | |
− | उपच्छन्ना वसुमती तथा पुष्पैर्यथर्तुकैः। | |
− | | |
− | तत्रोपविष्टास्ते सर्वे पाण्डवाः कौरवाश्च ह॥ 1-127-43 | |
− | | |
− | उपपन्नान्बहून्कामांस्ते भुञ्जन्ति ततस्ततः। | |
− | | |
− | अथोद्यानवरे तस्मिंस्तथा क्रीडागताश्च ते॥ 1-127-44 | |
− | | |
− | परस्परस्य वक्त्रेभ्यो ददुर्भक्ष्यांस्ततस्ततः। | |
− | | |
− | ततो दुर्योधनः पापस्तद्भक्ष्ये कालकूटकम्॥ 1-127-45 | |
− | | |
− | विषं प्रक्षेपयामास भीमसेनजिघांसया। | |
− | | |
− | स्वयमुत्थाय चैवाथ हृदयेन क्षुरोपमः॥ 1-127-46 | |
− | | |
− | स वाचामृतकल्पश्च भ्रातृवच्च सुहृद्यथा। | |
− | | |
− | स्वयं प्रक्षिपते भक्ष्यं बहु भीमस्य पापकृत्॥ 1-127-47 | |
− | | |
− | प्रतीच्छितं स्म भीमेन तं वै दोषमजानता। | |
− | | |
− | ततो दुर्योधनस्तत्र हृदयेन हसन्निव॥ 1-127-48 | |
− | | |
− | कृतकृत्यमिवात्मानं मन्यते पुरुषाधमः। | |
− | | |
− | ततस्ते सहिताः सर्वे जलक्रीडामकुर्वत॥ 1-127-49 | |
− | | |
− | पाण्डवा धार्तराष्ट्राश्च तदा मुदितमानसाः। | |
− | | |
− | क्रीडावसाने ते सर्वे शुचिवस्त्राः स्वलङ्कृताः॥ 1-127-50 | |
− | | |
− | दिवसान्ते परिश्रान्ता विहृत्य च कुरूद्वहाः। | |
− | | |
− | विहारावसथेष्वेव वीरा वासमरोचयन्॥ 1-127-51 | |
− | | |
− | खिन्नस्तु बलवान्भीमोव्यायम्याभ्यधिकं तदा। | |
− | | |
− | वाहयित्वा कुमारांस्ताञ्जलक्रीडागतांस्तदा॥ 1-127-52 | |
− | | |
− | प्रमाणकोट्यां वासार्थी सुष्वापावाप्य तत्स्थलम्। | |
− | | |
− | शीतं वातं समासाद्य श्रान्तो मदविमोहितः॥ 1-127-53 | |
− | | |
− | विषेण च परीताङ्गो निश्चेष्टः पाण्डुनन्दनः। | |
− | | |
− | ततो बद्ध्वा लतापाशैर्भीमं दुर्योधनः स्वयम्॥ 1-127-54 | |
− | | |
− | मृतकल्पं तदा वीरं स्थलाज्जलमपातयत्। | |
− | | |
− | स निःसङ्गो जलस्यान्तमथ वै पाण्डवोऽविशत्॥ 1-127-55 | |
− | | |
− | आक्रामन्नागभवने तदा नागकुमारकान्। | |
− | | |
− | ततः समेत्य बहुभिस्तदा नागैर्महाविषैः॥ 1-127-56 | |
− | | |
− | अदश्यत भृशं भीमो महादंष्ट्रैर्विषोल्बणैः। | |
− | | |
− | ततोऽस्य दश्यमानस्य तद्विषं कालकूटकम्॥ 1-127-57 | |
− | | |
− | हृतं[हतं] सर्पविषेणैव स्थावरं जङ्गमेन तु। | |
− | | |
− | दंष्ट्राश्च दंष्ट्रिणां तेषां मर्मस्वपि निपातिताः॥ 1-127-58 | |
− | | |
− | त्वचं नैवास्य बिभिदुः सारत्वात्पृथुवक्षसः। | |
− | | |
− | ततः प्रबुद्धः कौन्तेयः सर्वं सञ्छिद्य बन्धनम्॥ 1-127-59 | |
− | | |
− | पोथयामास तान्सर्वान्केचिद्भीताः प्रदुद्रुवुः। | |
− | | |
− | हतावशेषा भीमेन सर्वे वासुकिमभ्ययुः॥ 1-127-60 | |
− | | |
− | ऊचुश्च सर्पराजानं वासुकिं वासवोपमम्। | |
− | | |
− | अयं नरो वै नागेन्द्र ह्यप्सु बद्ध्वा प्रवेशितः॥ 1-127-61 | |
− | | |
− | यथा च नो मतिर्वीर विषपीतो भविष्यति। | |
− | | |
− | निश्चेष्टोऽस्माननुप्राप्तः स च दष्टोऽन्वबुध्यत॥ 1-127-62 | |
− | | |
− | ससंज्ञश्चापि संवृत्तश्छित्त्वा बन्धनमाशु नः। | |
− | | |
− | पोथयन्तं महाबाहुं त्वं वै तं ज्ञातुमर्हसि॥ 1-127-63 | |
− | | |
− | ततो वासुकिरभ्येत्य नागैरनुगतस्तदा। | |
− | | |
− | पश्यति स्म महाबाहुं भीमं भीमपराक्रमम्॥ 1-127-64 | |
− | | |
− | आर्यकेण च दृष्टः स पृथाया आर्यकेण च। | |
− | | |
− | तदा दौहित्रदौहित्रः परिष्वक्तः सुपीडितम्॥ 1-127-65 | |
− | | |
− | सुप्रीतश्चाभवत्तस्य वासुकिः स महायशाः। | |
− | | |
− | अब्रवीत्तं च नागेन्द्रः किमस्य क्रियतां प्रियम्॥ 1-127-66 | |
− | | |
− | धनौघो रत्ननिचयो वसु चास्य प्रदीयताम्। | |
− | | |
− | एवमुक्तस्तदा नागो वासुकिं प्रत्यभाषत॥ 1-127-67 | |
− | | |
− | यदि नागेन्द्र तुष्टोऽसि किमस्य धनसञ्चयैः। | |
− | | |
− | रसं पिबेत्कुमारोऽयं त्वयि प्रीते महाबलः॥ 1-127-68 | |
− | | |
− | बलं नागसहस्रस्य यस्मिन्कुण्डे प्रतिष्ठितम्। | |
− | | |
− | यावत्पिबति बालोऽयं तावदस्मै प्रदीयताम्॥ 1-127-69 | |
− | | |
− | एवमस्त्विति तं नागं वासुकिः प्रत्यभाषत। | |
− | | |
− | ततो भीमस्तदा नागैः कृतस्वस्त्ययनः शुचिः॥ 1-127-70 | |
− | | |
− | प्राङ्मुखश्चोपविष्टश्च रसं पिबति पाण्डवः। | |
− | | |
− | एकोच्छ्वासात्ततः कुण्डं पिबति स्म महाबलः॥ 1-127-71 | |
− | | |
− | एवमष्टौ स कुण्डानि ह्यपिबत्पाण्डुनन्दनः। | |
− | | |
− | ततस्तु शयने दिव्ये नागदत्ते महाभुजः। | |
− | | |
− | अशेत भीमसेनस्तु यथासुखमरिन्दमः॥ 1-127-72 | |
− | | |
− | इति श्रीमहाभारते आदिपर्वणि सम्भवपर्वणि भीमसेनरसपाने सप्तविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः॥ 127॥ | |