8,365
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 29:
Line 29: − − Line 66:
Line 64: − + Line 72:
Line 70: − +
Ancient Indian Botany (वनस्पतिशास्त्रम्) (view source)
Revision as of 13:17, 13 March 2025
, 13 March→व्युत्पत्तिः ॥ Etymology
विटपः २३ कुजः २४ वनस्पतिः २५ अद्रिः २६ शिखरी २७ कुठः २८ । इति जटाधरः ॥ कुञ्जः २९ क्षितिरुहः ३० अङ्घ्रिपः ३१ भूरुहः ३२ भूजः ३३ महीजः ३४ धरणीरुह ३५ क्षितिजः ३६ शालः ३७ । इति राजनिर्घण्टः ॥
विटपः २३ कुजः २४ वनस्पतिः २५ अद्रिः २६ शिखरी २७ कुठः २८ । इति जटाधरः ॥ कुञ्जः २९ क्षितिरुहः ३० अङ्घ्रिपः ३१ भूरुहः ३२ भूजः ३३ महीजः ३४ धरणीरुह ३५ क्षितिजः ३६ शालः ३७ । इति राजनिर्घण्टः ॥
viṭapaḥ 23 kujaḥ 24 vanaspatiḥ 25 adriḥ 26 śikharī 27 kuṭhaḥ 28 | iti jaṭādharaḥ || kuñjaḥ 29 kṣitiruhaḥ 30 aṅghripaḥ 31 bhūruhaḥ 32 bhūjaḥ 33 mahījaḥ 34 dharaṇīruha 35 kṣitijaḥ 36 śālaḥ 37 | iti rājanirghaṇṭaḥ ||</blockquote>They are vrksha, mahīruhaḥ śākhī viṭapī pādapa, taruḥ, anokahaḥ kuṭaḥ śālaḥ drudruma and palāśī according to Amarakosha; agacchaḥ, viṣṭaraḥ, mahīruṭ, kuciḥ, sthiraḥ, kāraskaraḥ, nagaḥ, agaḥ, kuṭāraḥa as per Shabdaratnavali and other terms are synonyms for trees. A few term and their meanings are explained below.
viṭapaḥ 23 kujaḥ 24 vanaspatiḥ 25 adriḥ 26 śikharī 27 kuṭhaḥ 28 | iti jaṭādharaḥ || kuñjaḥ 29 kṣitiruhaḥ 30 aṅghripaḥ 31 bhūruhaḥ 32 bhūjaḥ 33 mahījaḥ 34 dharaṇīruha 35 kṣitijaḥ 36 śālaḥ 37 | iti rājanirghaṇṭaḥ ||</blockquote>They are vrksha, mahīruhaḥ śākhī viṭapī pādapa, taruḥ, anokahaḥ kuṭaḥ śālaḥ drudruma and palāśī according to Amarakosha; agacchaḥ, viṣṭaraḥ, mahīruṭ, kuciḥ, sthiraḥ, kāraskaraḥ, nagaḥ, agaḥ, kuṭāraḥa as per Shabdaratnavali and other terms are synonyms for trees. A few term and their meanings are explained below.
|वनस्पतिः (vanaspatiḥ)
|वनस्पतिः (vanaspatiḥ)
|It means 'the lord over forest.' A tree or forest in general
|It means 'the lord over forest.' A tree or forest in general
|विना पुष्पं फलिद्रुमः । अपुष्पाः फलवन्तो ये ते वनस्पतयः स्मृताः ॥ वृक्षमात्रम् । इति मेदिनी।<ref>https://ashtadhyayi.com/kosha?search=%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%83+</ref><nowiki> vinā puṣpaṃ phalidrumaḥ | apuṣpāḥ phalavanto ye te vanaspatayaḥ smṛtāḥ || vṛkṣamātram | iti medinī |</nowiki>
|विना पुष्पं फलिद्रुमः । अपुष्पाः फलवन्तो ये ते वनस्पतयः स्मृताः ॥ वृक्षमात्रम् । इति मेदिनी।<ref>[https://ashtadhyayi.com/kosha?search=%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%83+ वनस्पतिः] </ref><nowiki> vinā puṣpaṃ phalidrumaḥ | apuṣpāḥ phalavanto ye te vanaspatayaḥ smṛtāḥ || vṛkṣamātram | iti medinī |</nowiki>
Vanaspatis or trees bear fruit without an apparent flowering stage.
Vanaspatis or trees bear fruit without an apparent flowering stage.
|द्रुमाः (drumāḥ)
|द्रुमाः (drumāḥ)
|A tree
|A tree
|ये पुष्पैः फलन्ति ते द्रुमाः ।<ref name=":9">https://ashtadhyayi.com/kosha?search=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0</ref><nowiki> ye puṣpaiḥ phalanti te drumāḥ |</nowiki>
|ये पुष्पैः फलन्ति ते द्रुमाः ।<ref name=":9">[https://ashtadhyayi.com/kosha?search=%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0 ओषधयः] </ref><nowiki> ye puṣpaiḥ phalanti te drumāḥ |</nowiki>
A tree that bears fruits through flowers is termed drumāḥ.
A tree that bears fruits through flowers is termed drumāḥ.
|-
|-