924
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Line 137:
Line 137: − + Line 1,024:
Line 1,024: − + + Line 1,031:
Line 1,032: + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + − |माघ/शुक्ल Line 1,044:
Line 1,172: − | Line 1,052:
Line 1,179: − | Line 1,064:
Line 1,190: − | Line 1,074:
Line 1,199: − | Line 1,084:
Line 1,208: − | + + + Line 1,092:
Line 1,218: − | Line 1,099:
Line 1,224: + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + − |०६/०२/२०२२ + + + + + Line 1,114:
Line 1,685: − |फाल्गुन, कृष्ण, च + + + Line 1,123:
Line 1,696: − |फाल्गुन,कृष्ण, अष्टमी − |जानकी व्रत − + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
सनातनधर्म के आचार विचार एवं वैज्ञानिक तर्क (view source)
Revision as of 22:51, 19 December 2022
, 22:51, 19 December 2022सुधार जारि
|
|
|
|
|
|श्रीम्द्भा०
|-
|-
|२
|२
!क्रम संख्या
!क्रम संख्या
!दिनाँक
!दिनाँक
!मास/पक्ष
!मास/पक्ष(उ०भा०)
!मास/पक्ष(द०भा०)
!तिथि
!तिथि
!व्रत
!व्रत
!तिथि निर्णय
!तिथि निर्णय
!ग्रन्थ
!ग्रन्थ
|-
|
|
| rowspan="14" |'''माघ/शुक्ल'''
| rowspan="14" |'''माघ/शुक्ल'''
|तृतीया
|गुडलवणयोर्दानम्
उमा पूजा
ललिताव्रतम्
हरतृतीया व्रत
देव्या आन्दोलन व्रतम्
|रसकल्याणिनी व्रतम्
|
|
|स्मृ०कौ०/चतु०चिन्ता०
|-
|
|
|चतुर्थी
|कुन्दैः शिवपूजा
वरदा गौरीपूजा
शान्ताचतुर्थी
विनायकचतुर्थी
उमापूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|पञ्चमी
|श्रीपञ्चमी
श्रीपञ्चमी
|वसन्तोत्सवोयम्
लक्ष्मीसरस्वती पूजा
|
|
|
|-
|
|
|षष्ठी
|विशोकषष्ठीव्रतम्
मन्दारषष्ठी
कामषष्ठी
शीतलाषष्ठी
|
|
|
|
|-
|
|
|सप्तमी
|रथसप्तमी
विष्णुरूपेण भास्कर पूजा
सूर्यार्घ्यदानम्
अचलासप्तमी
मन्दारसप्तमी
रथांक सप्तमी
महासप्तमी
जयन्तीव्रतम्
सिद्धार्थकादि सप्तमीव्रतम्
विजयसप्तमीव्रतम्
द्वादशसप्तमीव्रतम्
पुत्रसप्तमीव्रतम्
विशोकसप्तमीव्रतम्
विजयायज्ञसप्तमीव्रतम्
द्वादशसप्तमीव्रतम्
पुरश्चरणसप्तमीव्रतम्
सितासप्तमीव्रतम्
विधानसप्तमी/आरोग्यसप्तमी
माकरीसप्तमी
मन्वादिः
मित्रनाम्नो भास्करस्य पूजा
रवेः रथयात्रा
|अरुणोदये गंगायां स्नानम्
|
|
|
|-
|
|
|अष्टमी
|भीष्माष्टमी
दुर्गाष्टमी
|
|
|
|
|-
|
|
|नवमी
|महानन्दा नवमी
|
|
|
|
|-
|-
|
|
|०१/०२/२०२२
|०१/०२/२०२२
|एकादशी
|एकादशी
|भीम एकादशी/भीष्म एकादशी/ जय एकादशी/भीष्म पञ्चक व्रत आरंभ/ तिल पद्म व्रत
|भीम एकादशी/भीष्म एकादशी/ जय एकादशी/भीष्म पञ्चक व्रत आरंभ/ तिल पद्म व्रत
|
|
|०२/०२/२०२२
|०२/०२/२०२२
|द्वादशी
|द्वादशी
|भीष्म/भीम/वराह/षट्तिल द्वादशी/तिलपद्म व्रत/ प्रदोष/
|भीष्म/भीम/वराह/षट्तिल द्वादशी/तिलपद्म व्रत/ प्रदोष/
|
|
|-
|-
|
|
|
|
|
|
|०३/०२/२०२२
|०३/०२/२०२२
|त्रयोदशी
|त्रयोदशी
|वराह कल्पादि/ प्रदोष
|वराह कल्पादि/ प्रदोष
|
|
|०३/०२/२०२२
|०३/०२/२०२२
|त्रयोदशी
|त्रयोदशी
|दिनत्रय व्रत
|दिनत्रय व्रत
|
|
|०४/०२/२०२२
|०४/०२/२०२२
|पूर्णिमा
|पूर्णिमा
| माघ पूर्णिमा
| माघ पूर्णिमा
कलियुगादि
घृतकम्बल विधि
|समुद्र स्नान,तीर्थ स्नान, तिलपात्र,कम्बल अजिन रक्तवस्त्र आदि दानम(स्नान,दान, जप पूजा होमादिक ) प्रयाग में विशेष
|समुद्र स्नान,तीर्थ स्नान, तिलपात्र,कम्बल अजिन रक्तवस्त्र आदि दानम(स्नान,दान, जप पूजा होमादिक ) प्रयाग में विशेष
|अधिक पुण्यप्रद
|अधिक पुण्यप्रद
|
|
|-
|-
|
|
|
|
|स्नान,दान,जप होमादि
|स्नान,दान,जप होमादि
|विशेष पुण्यप्रद
|विशेष पुण्यप्रद
|
|
|-
| colspan="10" | '''(उ०भार०)माघमास(कृष्णपक्ष)फाल्गुनमास(कृष्णपक्ष)(दक्षि०भार०)'''
|-
|
|
|माघमास(कृष्णपक्ष)
|फाल्गुनमास(कृष्णपक्ष)
|प्रतिपदा
|सौभाग्यावाप्तिव्रतम्
|
|
|
|च०चिन्ता०
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|गणेशचतुर्थी
|
|
|
|कृ०स०
|-
|
|
|
|
|सप्तमी
|निभुक्षार्कव्रतचतुष्टयम्
सर्वाप्तिसप्तमीव्रतम्
अष्टापूर्वेद्युः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|अष्टकाश्राद्धम्
जानकी व्रत
मंगलाव्रतम्
कालाष्टमी
|सर्व अभीष्ट सिद्धि
|
|
|
|-
|
|
|
|
|नवमी
|अन्वष्टका श्राद्धम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|एकादशी
|विजयैकादशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वादशी
|तिलद्वादशीव्रतम्
तिलस्नानादिः,पूर्वदिने उपवासश्च
कृष्णद्वादशीव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|महाशिवरात्रिः
रटन्तीचतुर्दशी(अरुणोदये स्नानं यमतर्पणञ्च)
सर्वकामव्रतम्
कृष्णचतुर्दशीव्रतम्
शिवरात्रिका
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अमावस्या
|युगादित्वादपिण्डं श्राद्धम्
नवनीतधेनु दानम्
पितृकार्यम्
मन्वादिः
अर्द्धोदय योगः
|
|
|
|
|-
|
|माघमास कृत्यम(परिशिष्ट)
| colspan="8" |त्रिवेण्यां स्नानं, प्रात्यहिकस्नानं, तिलपात्रदानं, अर्धोदयः, प्रयागे वेणीस्नानं, अस्थिप्रक्षेपः, त्रिवेण्यां देहत्यागः, जीवच्छ्राद्धं, धर्मविशेषाः, अन्नदानं सहस्रभोजनादि तिलकार्यंच, तिलहोमः,
२, विष्णुपूजा
३, मूलकभक्षण निषेधः
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|
| colspan="9" |'''फाल्गुनमास शुक्लपक्ष(उ०द० उभयोरेकमेव)'''
|-
|
|
|फाल्गुन/शुक्लपक्ष
|
|प्रतिपदा
|भद्रचतुष्टयव्रतम्
गुणावाप्तिव्रतम्
पयोव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|तृतीया
|मधूकव्रतम्
सौभाग्यतृतीयाव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|गणेशव्रतम्
अग्निव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पञ्चमी
|अनन्तपञ्चमीव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|सप्तमी
|अर्कसम्पुटसप्तमीव्रतम्
कामदासप्तमीव्रतम्
त्रिगतिसप्तमीव्रतम्
द्वादशसप्तमीव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|ललितकान्तीदेवीव्रतम्
दुर्गाष्टमी
महीमानम्
अष्टमी उपवासम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|नवमी
|अन्नदा नवमीव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|एकादशी
|आमलक्येकादशी व्रतम्
पापनाशिनी एकादशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वादशी
|गोविन्दद्वादशी
मनोरथद्वादशी व्रतम्
सुकृतद्वादशी व्रतम्
सुगतिद्वादशी व्रतम्
विजयाद्वादशी व्रतम्
आमदकी व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|त्रयोदशी
|नन्दव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|महेश्वर व्रतम्
ललितकान्त्याख्यदेवी व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पूर्णिमा
|होलिका
दोलयात्रा दोलाक्रीडनं च
दोलयात्रा
अशोकपूर्णिमा व्रतम्
लक्ष्मीनारायणव्रतम्
धामत्रिरात्रव्रतम्
शयनदानम्
महाफाल्गुनी
हुताशनी पूर्णिमा
मन्वादिः
शशांकपूजा
|
|
|
|
|-
|
| colspan="8" | '''(दक्षि०भार०)फाल्गुनमास कृ०पक्ष / चैत्र कृ०पक्ष (उ०भा०)'''
|
|-
|
|
|
|फाल्गुन कृष्ण/(चैत्र)
|प्रतिपदा
|धूलिवन्दनम्
आम्रपुष्पभक्षणम्
तैलाभ्यंगो दोलोत्सवश्च
वसन्तारम्भोत्सवः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वितीया
|काममहोत्सवः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|तृतीया
|कल्पादिः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|संकष्टी गणेश चतुर्थी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पञ्चमी
|कश्मीराप्रतिमापूजनम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|षष्ठी
|स्कन्दषष्ठी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|सप्तमी
|अष्टका पूर्वेद्युः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|अष्टका श्राद्धं नित्यम्
सीतापूजा
कालाष्टमी
शीतलाष्टमी
रजस्वलाकश्मीराप्रतिमायाः स्नापनादि
महीमानम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|नवमी
|अन्वष्टका श्राद्धम्
|
|
|
|
|
|
|-
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|एकादशी
|कृष्णैकादशी व्रतम्
पापमोचिनी एकादशी
छन्दोदेवपूजा
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|द्वादशी
|नृसिंहद्वादशीव्रतम्
फाल्गुनश्रवण द्वादशी
|
|
|
|
|-
|-
|
|
|
|
|
|
|सर्व अभीष्ट सिद्धि््
|
|त्रयोदशी
|वारुणी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|शिवरात्रि व्रतम्
पिशाचचतुर्दशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अमावस्या
|मन्वादिः
वत्सरान्त श्राद्धं श्वभ्यो न्नदानं दानं च
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|
|
| rowspan="15" |चैत्रमास/शुक्लपक्ष
| rowspan="15" |चैत्रमास/शुक्लपक्ष
|प्रतिपदा
|चान्द्रवत्सर आरम्भः
ब्रह्मपूजनम्
वत्सराधिपपूजा
कल्पादिः
मत्स्यजयंती
नवरात्रारम्भः
गौरीव्रतम्
प्रपा दान आरम्भः
धर्म घट दानम्
विद्याव्रतं सोद्यापनं
पौरुषप्रतिपद व्रतम्
तिलकव्रतम्
ब्राह्मण्य प्राप्तिव्रतम्
धनावाप्ति व्रतम्
सर्वाप्ति व्रतम्
चतुर्युग व्रतम्
देवमूर्ति व्रतम्
सर्व आपच्छान्तिकरमहाशान्तिः
नदी व्रतम्
लोकव्रतम्
शैलव्रतम्
समुद्रव्रतम्
द्वीपव्रतम्
पितृव्रतं सप्तमूर्तिव्रतं वा
सप्तसागर व्रतं
सप्तर्षिव्रतम्
दमनक पूजा( ,,,,)
|
|
|
|
|-
|
|
|द्वितीया
|बालेन्दुव्रतम्
उमादि पूजा
प्रकृतिपुरुष द्वितीयाव्रतम्
नेत्रद्वितीया व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|तृतीया
|आन्दोलनव्रतम(पार्वती परमेश्वरयोः)
रामचन्द्रदोलोत्सवः
मन्वादिः
उमा पूजा
सौभाग्य शयन व्रतं(क० गौरीव्रतं, ख० गौरीतृतीया)
मत्स्य जयंती
|
|
|
|
|-
|
|
|चतुर्थी
|गणपतेर्दमनक आरोपणम्
आश्रम व्रतम्
चतुर्मूर्ति व्रतम्
गणेश पूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|पञ्चमी
|श्री पञ्चमी
श्रीव्रतम्
हयपूजा
नागपूजा
पञ्चमहाभूत व्रतम्
संवत्सरव्रतम् अथवा पञ्चमूर्तिव्रतम्
कल्पादिः
पञ्चमूर्ति व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|षष्ठी
|स्कन्द उत्पत्तिः दमनकेन तत्पूजनं च
कुमार षष्ठीव्रतम्
अशोक षष्ठी
|
|
|
|
|-
|
|
|सप्तमी
|भास्कर पूजा
गोमय आदि सप्तमी व्रतम्
नामसप्तमी व्रतम्
सूर्यव्रतम्
मरुद्व्रतम्
तुरग सप्तमी व्रतम्
द्वादशसप्तमी व्रतम्
वासन्ती पूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|अष्टमी
|अशोक कलिका भक्षिणम्
भवानी यात्रा
लौहित्ये स्नानम्
वसुव्रतम्
अशोक यात्रा
दुर्गाष्टमी
नद्यां स्नानेन वाजपेयफलम्
|
|
|
|
|-
|
|
|नवमी
|रामनवमी व्रतम्
नवरात्रसमाप्तिः देवीपूजासहिता
दुर्गानवमी व्रतम्
भद्रकाली नवमी
|
|
|
|
|-
|
|
|दशमी
|रामनवमी व्रतांगहोमः
धर्मराजपूजा दमनकेन
|
|
|
|
|-
|
|
|एकादशी
|ऋषिपूजा दमनकेन
श्रीकृष्ण दोलोत्सवः
अवैधव्य शुक्लैकादशीव्रतम्
कामदा एकादशी
वास्तु पूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|द्वादशी
|विष्णोर्दमनोत्सवः
मदनद्वादशी व्रतम्
भर्तृ प्राप्तिव्रतम्
वासुदेवार्चनम्
|
|
|
|
|-
|
|
|त्रयोदशी
|ईश्वरपूजा दमनकेन
मदन पूजा
दमनात्मक मदनपूजा
मदन महोत्सवः
|
|
|
|
|-
|
|
|चतुर्दशी
|नृसिंह दोलोत्सवः
शिवे दमनकारोपः
शिवसन्निधौ गंगायां स्नानेन पिशाचत्व निवृत्तिः
मदन पूजा उत्सवः
दमनक चतुर्दशी
महोत्सवव्रतम्
पवित्र रोपणम्
|
|
|
|
|-
|
|
|पूर्णिमा
|सर्वदेवार्चनं दमनकेन
वैशाखस्नानारम्भः
पाशुपतव्रतम्
मलव्यपोहनम्
स्नानदानाभ्यां दशगुणं फलम्
निकुम्भ पूजा
इरामञ्जरी पूजा
महाचैत्री
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|
| colspan="7" |चैत्रमास,कृष्णपक्ष(उ०भार०)/वैशाखमास,कृष्णपक्ष(द०भार०)
|
|
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|