76
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Creating a new page
० What is सुप्?
० सुबन्त-पद (सुप्तिङन्तम् पदम् १-४-१४)
प्रातिपदिक + सुप्-प्रत्यय =>पद
सुबन्त-पद
० सुप् प्रत्ययाः
स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ड्योस्सुप् ४-१-२
{| class="wikitable"
!विभक्तिः/वचनम्
!एकवचनम्
!द्विवचनम्
!बहुवचनम्
|-
|प्रथमा
|सुँ
|औ
|जस्
|-
|द्वितीया
|अम्
|औट्
|शस्
|-
|तृतीया
|टा
|भ्याम्
|भिस्
|-
|चतुर्थी
|ङे
|भ्याम्
|भ्यस्
|-
|पञ्चमी
|ङसिँ
|भ्याम्
|भ्यस्
|-
|षष्ठी
|ङस्
|ओस्
|आम्
|-
|सप्तमी
|ङि
|ओस्
|सुप्
|}
== सुप्-अर्थ ==
There are two types of meaning to सुप्-प्रत्यय
० कारक - meaning
० Non-कारक - meaning
We shall see the कारक - meaning initially.
=== '''अनभिहिते''' ===
० The सुप्-प्रत्यय is prescribed for a प्रातिपदिक to give a specific कारक meaning only if that कारक is अनभिहित (सूत्र- अनभिहिते 2-3-1)
० That is, the कारक meaning is not re-indicated by सुप्
० By what MEANS these कारक meanings are mentioned/indicated ?
By तिङ्, कृत् , तद्धित, सामास.
For eg.
{| class="wikitable"
|+'''अभिहित'''
!
!कर्तृ अभिहित, other कारकs अनभिहित
!कर्म अभिहित, other कारकs अनभिहित
!भाव अभिहित, other कारकs अनभिहित
!करण, other कारकs अनभिहित
!अधिकरण, other कारकs अनभिहित
|-
| rowspan="2" |तिङ्
|पठति -> कर्तृ अभिहित by तिङ्
|पठ्यते -> कर्म अभिहित by तिङ्
|स्थीयते -> भाव अभिहित by तिङ्
|
|
|-
|वन्दते -> कर्तृ अभिहित by तिङ्
|वन्द्यते -> कर्म अभिहित by तिङ्
|
|
|
|-
|कृत्
|पठितवत् -> कर्तृ अभिहित by कृत्
|पठित -> कर्म अभिहित by कृत्
|भुक्त्वा -> भाव अभिहित by कृत्
| प्रहरण -> करण अभिहित by कृत्
|शयन -> अधिकरण अभिहित by कृत्
|}
कारकार्थः
० अनभिहिते
० द्वितीया-विभक्ति
० तृतीया-विभक्ति
० चतुर्थी-विभक्ति
० पञ्चमी-विभक्ति
० सप्तमी-विभक्ति
० षष्ठी-विभक्ति
० सुबन्त-पद (सुप्तिङन्तम् पदम् १-४-१४)
प्रातिपदिक + सुप्-प्रत्यय =>पद
सुबन्त-पद
० सुप् प्रत्ययाः
स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ड्योस्सुप् ४-१-२
{| class="wikitable"
!विभक्तिः/वचनम्
!एकवचनम्
!द्विवचनम्
!बहुवचनम्
|-
|प्रथमा
|सुँ
|औ
|जस्
|-
|द्वितीया
|अम्
|औट्
|शस्
|-
|तृतीया
|टा
|भ्याम्
|भिस्
|-
|चतुर्थी
|ङे
|भ्याम्
|भ्यस्
|-
|पञ्चमी
|ङसिँ
|भ्याम्
|भ्यस्
|-
|षष्ठी
|ङस्
|ओस्
|आम्
|-
|सप्तमी
|ङि
|ओस्
|सुप्
|}
== सुप्-अर्थ ==
There are two types of meaning to सुप्-प्रत्यय
० कारक - meaning
० Non-कारक - meaning
We shall see the कारक - meaning initially.
=== '''अनभिहिते''' ===
० The सुप्-प्रत्यय is prescribed for a प्रातिपदिक to give a specific कारक meaning only if that कारक is अनभिहित (सूत्र- अनभिहिते 2-3-1)
० That is, the कारक meaning is not re-indicated by सुप्
० By what MEANS these कारक meanings are mentioned/indicated ?
By तिङ्, कृत् , तद्धित, सामास.
For eg.
{| class="wikitable"
|+'''अभिहित'''
!
!कर्तृ अभिहित, other कारकs अनभिहित
!कर्म अभिहित, other कारकs अनभिहित
!भाव अभिहित, other कारकs अनभिहित
!करण, other कारकs अनभिहित
!अधिकरण, other कारकs अनभिहित
|-
| rowspan="2" |तिङ्
|पठति -> कर्तृ अभिहित by तिङ्
|पठ्यते -> कर्म अभिहित by तिङ्
|स्थीयते -> भाव अभिहित by तिङ्
|
|
|-
|वन्दते -> कर्तृ अभिहित by तिङ्
|वन्द्यते -> कर्म अभिहित by तिङ्
|
|
|
|-
|कृत्
|पठितवत् -> कर्तृ अभिहित by कृत्
|पठित -> कर्म अभिहित by कृत्
|भुक्त्वा -> भाव अभिहित by कृत्
| प्रहरण -> करण अभिहित by कृत्
|शयन -> अधिकरण अभिहित by कृत्
|}
कारकार्थः
० अनभिहिते
० द्वितीया-विभक्ति
० तृतीया-विभक्ति
० चतुर्थी-विभक्ति
० पञ्चमी-विभक्ति
० सप्तमी-विभक्ति
० षष्ठी-विभक्ति