Asiddha (असिद्धम्)
सपादसप्ताध्यायी, त्रिपादी
अष्टाध्यायी has
० 8 अध्यायऽ
० Each अध्याय has 4 पादऽ
० Hence, in total there are 8 * 4 = 32 पादऽ
० The first seven अध्यायऽ and 1st पाद of 8th अध्याय is called सपादसप्ताध्यायी
० The group of last 3 पादऽ of 8th अध्याय is called त्रिपादी
अष्टाध्यायी = सपादसप्ताध्यायी + त्रिपादी
Meaning of असिद्धम्
असिद्ध means ’not aware of’.
० If sutra B is असिद्ध to sutra A means
० Sutra A is not aware that sutra B exists
Hence Sutra A is not aware of the result of application of Sutra B.
० If both sutra A and sutra B are applicable in the same context then sutra B allows sutra A to apply.
असिद्धम्
Some sutras are defined as असिद्ध to some sutras in अष्टाध्यायी -
० त्रिपादी is असिद्ध to सपादसप्ताध्यायी (पूर्वत्रासिद्धम् 8-2-1)
० In त्रिपादी the following sutras are असिद्ध to the preceding sutra.
० 6-4-23 to 6-4-175 the sutras are असिद्ध to each other.
(असिद्धवदत्राभात् 6-4-22)
० 6-1-87 to 6-1-111 are असिद्ध to षत्व and तुक् sutras. (षत्वतुकोरसिद्धः 6-1-86)
असिद्ध-प्रयोजनम्
The motivation for the concept of असिद्ध.
० Preventing the आदेश-sutras (आदेशलक्षण-प्रतिषेधार्थम्)
० Order of Precedence among sutras (अनन्यथासिद्ध)
० Enabling the application sutras that are otherwise not applicable (उत्सर्गलक्षण-भावार्थम्)
Preventing the आदेश :
० रामाय् आगच्छति
० रामा य् आ गच्छति
० रामा आ गच्छति (लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९)
० रामा आगच्छति
अकः सवर्णे दीर्घः (६-१-१०१) प्रवर्तते वा?
| 1. अस्मै उद्धर | 1. द्वौ एतौ | 1. असौ इन्द्रः | 1. के आसते |
|---|---|---|---|
| 2. | 2. | 2. | 2. |
| 3. | 3. | 3. | 3. |
| 4. अस्मा उद्धर
(आद्गुणः ६-१-८७ लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९) |
4. द्वा एतौ (वृद्धिरेचि ६-१-८८ लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९) | 4. असा इन्द्रः (आद्गुणः ६-१-८७ लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९) | 4. क आस्ते (अकः सवर्णे दीर्घः ६-१-१०१ लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९) |
अनन्यथासिद्ध ॥ Order of Precedence
In a context, if both sutra A and sutra B are applicable, and Sutra B is असिद्ध to sutra A, then Sutra A will have higher precedence over B. Hence Sutra A will apply not B.
० शिव छाया
० शिव त् छाया (छे च ६-१-७३)
० शिव द् छाया (झलां जशोऽन्ते ८-२-३९)
० शिव ज् छाया (स्तोः श्चुना श्चुः ८-४-४०)
० शिव च् छाया (खरि च ८-४-५५)
० शिवच्छाया
अभ्यास:
० कुर्वन् ति
० नश्चापदान्तस्य झलि (८-३-२४)
० अट्कुप्वाङ्नुम्व्यवायेऽपि (८-४-२)
० अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः (८-४-५८)
० कुर्वं ति
० कुर्वन्ति
Enabling the application sutras
Even though the निमित्तऽ are not existing anymore, still the sutra applies.
Eg: शास् हि
० शा हि (शा हौ ६-४-३५)
० शा धि (हुझल्भ्यो हेर्धिः ६-४-१०१)
० शास् धि (हुझल्भ्यो हेर्धिः ६-४-१०१)
० शा धि (शा हौ ६-४-३५)