Asiddha (असिद्धम्)

From Dharmawiki
Jump to navigation Jump to search

सपादसप्ताध्यायी, त्रिपादी

Sapada Saptadhyayi & Tripadi. Copyright: Sridhar Subbanna.

अष्टाध्यायी has

० 8 अध्यायऽ

० Each अध्याय has 4 पादऽ

० Hence, in total there are 8 * 4 = 32 पादऽ

० The first seven अध्यायऽ and 1st पाद of 8th अध्याय is called सपादसप्ताध्यायी

० The group of last 3 पादऽ of 8th अध्याय is called त्रिपादी

अष्टाध्यायी = सपादसप्ताध्यायी + त्रिपादी

Meaning of असिद्धम्

असिद्ध means ’not aware of’.

० If sutra B is असिद्ध to sutra A means

           ० Sutra A is not aware that sutra B exists

Hence Sutra A is not aware of the result of application of Sutra B.

           ० If both sutra A and sutra B are applicable in the same context then sutra B allows sutra A to apply.

असिद्धम्

Some sutras are defined as असिद्ध to some sutras in अष्टाध्यायी -

० त्रिपादी is असिद्ध to सपादसप्ताध्यायी (पूर्वत्रासिद्धम् 8-2-1)

० In त्रिपादी the following sutras are असिद्ध to the preceding sutra.

० 6-4-23 to 6-4-175 the sutras are असिद्ध to each other.

(असिद्धवदत्राभात् 6-4-22)

० 6-1-87 to 6-1-111 are असिद्ध to षत्व and तुक् sutras. (षत्वतुकोरसिद्धः 6-1-86)

असिद्ध-प्रयोजनम्

The motivation for the concept of असिद्ध.

० Preventing the आदेश-sutras (आदेशलक्षण-प्रतिषेधार्थम्)

० Order of Precedence among sutras (अनन्यथासिद्ध)

० Enabling the application sutras that are otherwise not applicable (उत्सर्गलक्षण-भावार्थम्)

Preventing the आदेश :

० रामाय् आगच्छति

० रामा य् आ गच्छति

० रामा आ गच्छति (लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९)

० रामा आगच्छति

अकः सवर्णे दीर्घः (६-१-१०१) प्रवर्तते वा?

अभ्यास​: I
1. अस्मै उद्धर 1. द्वौ एतौ 1. असौ इन्द्रः 1. के आसते
2. 2. 2. 2.
3. 3. 3. 3.
4. अस्मा उद्धर

(आद्गुणः ६-१-८७ लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९)

4. द्वा एतौ (वृद्धिरेचि ६-१-८८ लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९) 4. असा इन्द्रः (आद्गुणः ६-१-८७ लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९) 4. क आस्ते (अकः सवर्णे दीर्घः ६-१-१०१ लोपः शाकल्यस्य ८-३-१९)

अनन्यथासिद्ध ॥ Order of Precedence

In a context, if both sutra A and sutra B are applicable, and Sutra B is असिद्ध to sutra A, then Sutra A will have higher precedence over B. Hence Sutra A will apply not B.

० शिव छाया

० शिव त् छाया (छे च ६-१-७३)

० शिव द् छाया (झलां जशोऽन्ते ८-२-३९)

० शिव ज् छाया (स्तोः श्चुना श्चुः ८-४-४०)

० शिव च् छाया (खरि च ८-४-५५)

० शिवच्छाया

अभ्यास​:

० कुर्वन् ति

० नश्चापदान्तस्य झलि (८-३-२४)

० अट्कुप्वाङ्नुम्व्यवायेऽपि (८-४-२)

० अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः (८-४-५८)

० कुर्वं ति

० कुर्वन्ति

Enabling the application sutras

Even though the निमित्तऽ are not existing anymore, still the sutra applies.

Eg: शास् हि

० शा हि (शा हौ ६-४-३५)

० शा धि (हुझल्भ्यो हेर्धिः ६-४-१०१)

० शास् धि (हुझल्भ्यो हेर्धिः ६-४-१०१)

० शा धि (शा हौ ६-४-३५)