View source for Balakanda Sarga 1 (बालकाण्डे प्रथमसर्गः)

__TOC__

=== Purushottama lakshana, Virtues of a Person ===
 तपस्स्वाध्यायनिरतं तपस्वी वाग्विदां वरम् ।

 नारदं परिपप्रच्छ वाल्मीकिर्मुनिपुङ्गवम् ।।1.1.1।।

 कोन्वस्मिन्साम्प्रतं लोके गुणवान्कश्च वीर्यवान् ।

 धर्मज्ञश्च कृतज्ञश्च सत्यवाक्यो दृढव्रत:।।1.1.2।।

 चारित्रेण च को युक्तस्सर्वभूतेषु को हित: ।

 विद्वान्क: कस्समर्थश्च कश्चैकप्रियदर्शन: ।।1.1.3।।

 आत्मवान्को जितक्रोधो द्युतिमान्कोऽनसूयक: । 

  कस्य बिभ्यति देवाश्च जातरोषस्य संयुगे ।।1.1.4।।

 एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं परं कौतूहलं हि मे ।

 महर्षे त्वं समर्थोऽसि ज्ञातुमेवंविधं नरम् ।।1.1.5।।

 श्रुत्वा चैतत्ित्रलोकज्ञो वाल्मीकेर्नारदो वच: ।

 श्रूयतामिति चामन्त्त्र्य प्रहृष्टो वाक्यमब्रवीत् ।।1.1.6।।

 बहवो दुर्लभाश्चैव ये त्वया कीर्तिता गुणा: ।

 मुने वक्ष्याम्यहं बुद्ध्वा तैर्युक्तश्श्रूयतान्नर: ।।1.1.7।। 

 ''[[:Category:Virtues of a Person|Virtues of a Person]]'' ''[[:Category:Purushottama lakshana|Purushottama lakshana]]'' 

=== Rama's Virtues, Physical Appearance of Rama ===
 इक्ष्वाकुवंशप्रभवो रामो नाम जनैश्श्रुत: ।

 नियतात्मा महावीर्यो द्युतिमान्धृतिमान् वशी ।।1.1.8।। 

 बुद्धिमान्नीतिमान्वाग्मी श्रीमान् शत्रुनिबर्हण: ।

 विपुलांसो महाबाहु: कम्बुग्रीवो महाहनु: ।।1.1.9।।

 महोरस्को महेष्वासो गूढजत्रुररिन्दमः ।

 आजानुबाहुस्सुशिरास्सुललाटस्सुविक्रमः ।।1.1.10।।

 समस्समविभक्ताङ्गस्स्निग्धवर्ण: प्रतापवान् । 

 पीनवक्षा विशालाक्षो लक्ष्मीवान् शुभलक्षणः ।। 1.1.11।।

 ''[[:Category:Rama's Virtues|Rama's Virtues]]'' ''[[:Category:Physical Appearance of Rama|Physical Appearance of Rama]]''

=== Rama's Virtues, Gunas of Rama ===
 धर्मज्ञस्सत्यसन्धश्च प्रजानां च हिते रतः ।

 यशस्वी ज्ञानसम्पन्नश्शुचिर्वश्यस्समाधिमान् ।।1.1.12।।

 प्रजापतिसमश्श्रीमान् धाता रिपुनिषूदनः ।

 रक्षिता जीवलोकस्य धर्मस्य परिरक्षिता ।।1.1.13।।

 रक्षिता स्वस्य धर्मस्य स्वजनस्य च रक्षिता ।

 वेदवेदाङ्गतत्त्वज्ञो धनुर्वेदे च निष्ठितः ।।1.1.14।।

 सर्वशास्त्रार्थतत्त्वज्ञस्स्मृतिमान्प्रतिभानवान् ।

 सर्वलोकप्रियस्साधुरदीनात्मा विचक्षणः ।।1.1.15।।

 सर्वदाभिगतस्सद्भिस्समुद्र इव सिन्धुभिः ।

 आर्यस्सर्वसमश्चैव सदैकप्रियदर्शनः ।।1.1.16।।

 स च सर्वगुणोपेत: कौसल्यानन्दवर्धन: ।

 समुद्र इव गाम्भीर्ये धैर्येण हिमवानिव ।।1.1.17।।

 विष्णुना सदृशो वीर्ये सोमवत्प्रियदर्शन: ।

 कालाग्निसदृश: क्रोधे क्षमया पृथिवीसम: ।।1.1.18।।

 धनदेन समस्त्यागे सत्ये धर्म इवापर: ।

 तमेवं गुणसम्पन्नं रामं सत्यपराक्रमम् ।।1.1.19।।

 ''[[:Category:Rama's Virtues|Rama's Virtues]]'' ''[[:Category:Gunas of Rama|Gunas of Rama]]'' 
ज्येष्ठं श्रेष्ठगुणैर्युक्तं प्रियं दशरथस्सुतम् । 

प्रकृतीनां हितैर्युक्तं प्रकृतिप्रियकाम्यया ।।1.1.20।।

यौवराज्येन संयोक्तुमैच्छत्प्रीत्या महीपति: ।

तस्याभिषेकसम्भारान्दृष्ट्वा भार्याऽथ कैकयी ।।1.1.21।।

पूर्वं दत्तवरा देवी वरमेनमयाचत ।  

विवासनं च रामस्य भरतस्याभिषेचनम् ।।1.1.22।।

स सत्यवचनाद्राजा धर्मपाशेन संयत: ।

विवासयामास सुतं रामं दशरथ: प्रियम् ।।1.1.23।।
[[Category:Balakanda Sarga 1]]
[[Category:Balaramayana]]
[[Category:Narada's recitation of Ramayana to Valmiki]]
[[Category:Rama's Virtues]]
[[Category:Gunas of Rama]]
[[Category:Physical Appearance of Rama]]
[[Category:Virtues of a Person]]
[[Category:Purushottama lakshana]]