1,243
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
mLine 2,572:
Line 2,572: + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
सनातनधर्म के आचार विचार एवं वैज्ञानिक तर्क (view source)
Revision as of 17:44, 21 December 2022
, 17:44, 21 December 2022no edit summary
स्नानपूर्णिमा
स्नानपूर्णिमा
|
|
|
|
|-
|
|
|
| colspan="4" |'''(अमान्त, ज्येष्ठमास,कृष्णपक्ष/ पूर्णिमान्त, आषाढमास, कृष्णपक्ष)'''
|
|
|
|-
|
|
|ज्येष्ठ/कृष्णपक्ष
|आषाढ/कृष्ण
|प्रतिपदा
|भोगावाप्ति व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|गणेश चतुर्थी(संकष्टी)
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|तिन्दुकाष्टमी व्रतम्
शिवपूजा
कालाष्टमी
विनायक अष्टमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|एकादशी
|योगिनी एकादशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|मासिक शिवरात्रिः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अमावस्या
|श्राद्धसमय विशेषः
|
|
|
|
|-
|
|
|
| colspan="4" |'''(अमान्त, आषाढमास, शुक्लपक्ष/ पूर्णिमान्त,आषाढमास, शुक्लपक्ष)'''
|
|
|
|-
|
|
|आषाढ/शुक्ल
|आषढ/शुक्ल
|द्वितीया
|रथयात्रा
मनोरथ द्वितीया
गुण्डिचा यात्रा
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|विनायक चतुर्थी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|षष्ठी
|स्कन्दव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|सप्तमी
|विवस्वत्सप्तमी
मित्राख्य भास्करपूजा
द्वादशसप्तमी व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|महिषघ्नी पूजा
दुर्गाष्टमी
परशुरामीय अष्टमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|नवमी
|ऐन्द्रीदुर्गा पूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|दशमी
|जगन्नाथस्य पुनर्यात्रा
मन्वादिः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|एकादशी
|हरिशयनम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वादशी
|पारणायां वैशिष्ट्यम्
पारणोत्तरं सायं पूजा,
चातुर्मास्य व्रतसंकल्पश्च
वामनपूजा
हरिशयनम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|त्रयोदशी
|प्रदोष
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|शिवपूजा
शयनोत्तमा यात्रा
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पूर्णिमा
|हरियजनम्
शिवशयन उत्सवः
शिवे पवित्र आरोपणम्
अन्नदान माहात्म्यम्
संन्यासिनां क्षौरं व्यासपूजनं च
गजपूजा
महाषाढी
भारभूतेश्वर यात्रा
चातुर्मास्य आरम्भः
मन्वादिः
देवपूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|
| colspan="4" |'''(अमान्त, आषाढमास, कृष्णपक्ष/ पूर्णिमान्त, श्रावणमास, कृष्णपक्ष)'''
|
|
|
|-
|
|
|आषाढ/कृष्णपक्ष
|श्रावण/कृष्णपक्ष
|प्रतिपदा
|मृगशीर्षव्रतम्
कोकिलाव्रतम्
धर्मावाप्तिव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वितीया
|क्षीरसागरे सलक्ष्मीक मधुसूदनपूजा
अशून्य शयनव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|संकष्टी गणेशचतुर्थी व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पञ्चमी
|नागपञ्चमी
अष्टनागपूजा
मनसा पूजा च
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|कालाष्टमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|एकादशी
|कामदा एकादशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वादशी
|वासुदेव द्वादशीव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|त्रयोदशी
|प्रदोष
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|मासिक शिवरात्रिः
|
|
|
|
|-
|
|
|
| colspan="4" |'''(अमान्त,श्रावणमास, शुक्लपक्ष/ पूर्णिमान्त, श्रावणमास, शुक्लपक्ष)'''
|
|
|
|-
|
|
|श्रावण/शुक्ल
|श्रावण/शुक्ल
|प्रतिपदा
|धनदस्य पवित्र आरोपणम्
अर्धश्रावणिका व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वितीया
|श्रियः पवित्र आरोपणम्
मनोरथ द्वितीया
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|तृतीया
|पार्वत्याः पवित्र आरोपणम्
मधुश्रावणी व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|विघ्नहारिणः पवित्र आरोपणम्
त्रिपुरभैरव्याः पवित्र आरोपणम्
गणेशचतुर्थी(विनायकी)
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पञ्चमी
|शशिनः पवित्र आरोपणम्
नागपूजा
जाग्रद्गौरी पञ्चमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|षष्ठी
|गुहस्य पवित्र आरोपणम्
कल्कि जयंती
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|सप्तमी
|भास्करस्य पवित्र आरोपणम्
पाप नाशिनी सप्तमी व्रतम्
अव्यंग सप्तमी व्रतम्
द्वादशसप्तमी व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|दुर्गायाः पवित्र आरोपणम्
अन्येषां देवानां अपि पवित्र आरोपणम्
पुष्पाष्टमी व्रतम्
दुर्गाव्रतम्
दुर्गाष्टमी
शक्रध्वज उच्छ्राय विधिः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|नवमी
|मातॄणां पवित्र आरोपणम्
अन्येषां देवानां अपि पवित्र आरोपणम्
कौमारीनामकपूजनम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|दशमी
|धर्मस्य पवित्र आरोपणम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|एकादशी
|मुनीनां पवित्र आरोपणम्
पुत्रदा एकादशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वादशी
|चक्रपाणिनः पवित्र आरोपणम्
हरेः पवित्रारोपणोत्सवः
श्रीधरपूजा
दोला यात्रारम्भः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|त्रयोदशी
|अनंगस्य पवित्रारोपणम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|शिवस्य पवित्र आरोपणम्
देव्याः पवित्रारोपणोत्सवः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पूर्णिमा
|पितॄणां पवित्रारोपणोत्सवः
वितस्ता सिन्धुनद्योः संगमे स्नानम, विष्णुपूजा, साम श्रवणं च
उत्सर्जनोपाकर्मणी
रक्षाबन्धः
श्रवणाकर्म रात्रौ
श्राद्धं नित्यम्
चन्द्ररोहिणी शयन व्रतम्
पुत्रप्राप्तिव्रतम्
पूर्णिमाव्रतम्
बलदेवोत्थापनपूजने
महाश्रावणी
श्रीकृष्णस्य दोलयात्रा
|
|
|
|
|-
|
|
|
| colspan="4" |'''(अमान्त= श्रावणमास, कृष्णपक्ष/पूर्णिमान्त=भाद्रपदमास, कृष्णपक्ष)'''
|
|
|
|-
|
|
|श्रावण/कृष्ण
|भाद्रपद/कृष्ण
|प्रतिपदा
|अशून्यशयन व्रतम्
धनावाप्ति व्रतम्
सोद्यापनं मौनव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वितीया
|अशून्यव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|तृतीया
|तुष्टिप्राप्ति तृतीयाव्रतम्
कज्जली तृतीया
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|संकष्ट चतुर्थी व्रतम्
गोपूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पञ्चमी
|स्नुहीविटपे मनसादेवी-विषहरी-पूजा
रक्षापञ्चमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|षष्ठी
|हलषष्ठी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|सप्तमी
|शीतला सप्तमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|जन्माष्टमी व्रतम्
जयन्तीव्रतम्
मंगलाव्रतम्
कालाष्टमी
मन्वादिः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|नवमी
|चण्डिका पूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|एकादशी
|अजैकादशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वादशी
|रोहिणीद्वादशी व्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|त्रयोदशी
|द्वापर युगादिः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|शिवरात्रिः
अघोरचतुर्दशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अमावस्या
|कुशग्रहणम्
कुलस्तम्भ यात्रा
सप्तपूरिकामावस्या(सप्तपूरयुक्तपिष्टकद्वारा)
कौश्यमावस्या(आलोकामावस्या वा)
|
|
|
|
|-
|
|
|
| colspan="4" |'''(अमान्त=भाद्रपदमास, शुक्लपक्ष/ पूर्णिमान्त= भाद्रपदमास, शुक्लपक्ष)'''
|
|
|
|-
|
|
|भाद्रपद/शुक्ल
|भाद्रपद/शुक्ल
|प्रतिपदा
|महत्तमव्रतम्
मृगशीर्षव्रतम्
भद्रचतुष्टयव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|तृतीया
|काञ्चनगौरीपूजा
हरितालिकाव्रतम्
अनन्ततृतीयाव्रतम्
हरिकाली व्रतम्
कोटीश्वरी व्रतम्
देव्या आन्दोलन व्रतम्
वराहजयन्ती
मन्वादिः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|सिद्धिविनायकव्रतम्
चन्द्रदर्शन निषेधः
शिवाचतुर्थीव्रतम्
गोष्पदत्रिरात्रिव्रतम्
सरस्वतीपूजा
गणेशपूजा
सौभाग्यचतुर्थी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पञ्चमी
|ऋषिपञ्चमी व्रतम्
नागदंष्टोद्धरण पञ्चमीव्रतम्
नागपञ्चमीव्रतम्
रक्षापञ्चमी
वरुणपञ्चमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|षष्ठी
|स्कन्ददर्शनम्
चम्पाषष्ठीव्रतम्
सूर्यषष्ठीव्रतं सोद्यापनं
ललिताषष्ठीव्रतम्
भद्राविधिः
षष्ठीदेवीषष्ठी
मन्थानषष्ठी
कुमारिकास्नापनम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|सप्तमी
|मुक्ताभरण व्रतम्
कुक्कुटीव्रतम्
अपराजितासप्तमी व्रतम्
फलसप्तमी व्रतम्
पुत्रसप्तमी व्रतम्
ललितासप्तमी व्रतम्
अलंकारपूजा
अनन्तफलसप्तमीव्रतम्
द्वादशसप्तमीव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|अष्टमी
|दूर्वाष्टमी व्रतम्
ज्येष्ठाव्रतम्
महालक्ष्मीव्रतम्
लक्षणार्द्राव्रतम्
गुर्वष्टमीव्रतम्
शक्रध्वजोच्छ्रायविधिः
महालक्ष्मीव्रतम्
दुर्गाशयनम्
दुर्गाष्टमी
रासाष्टमी
अशोकिकाष्टमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|नवमी
|नन्दानवमी
श्रीवृक्षनवमीव्रतम्
अदुःखनवमी
तालनवमी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|दशमी
|दशावतारव्रतम्
वितस्तोत्सवः
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|एकादशी
|कटदानोत्सवः
हरेः परिवर्तनम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वादशी
|श्रवणद्वादशीव्रतम्
महाद्वादशी
वञ्जुलीव्रतम्
वामनजयन्तीव्रतम्
राज्ञःशक्रध्वजोत्थापनम्
दुग्धव्रतम्
कल्किद्वादशीव्रतम्
अवियोगद्वादशीव्रतम्
अनन्तद्वादशीव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|त्रयोदशी
|गोत्रिरात्रिव्रतम्
दूर्वात्रिरात्रिव्रतम्
अगस्त्यार्घ्यदानम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्दशी
|अनन्तचतुर्दशीव्रतम्
पालीचतुर्दशीव्रतम्
कदकीव्रतम्
अघोरचतुर्दशी
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|पूर्णिमा
|पौर्णमासीकृत्यम्
अगस्त्यार्घ्यदानम्
पुत्रव्रतम्
वरुणव्रतम्
ब्रह्मसावित्रीव्रतम्
अशोकत्रिरात्रिव्रतम्
कुलस्तम्भयात्रा
इन्द्रपौर्णमासी
महाभाद्री
दिक्पालपूजा
|
|
|
|
|-
|
|
|
| colspan="4" |'''(अमान्त=भाद्रपदमास,कृष्णपक्ष/पूर्णिमान्त=आश्विनमास, कृष्णपक्ष)'''
|
|
|
|-
|
|
|भाद्रपद/कृष्ण
|आश्विन/कृष्ण
|प्रतिपदा
|महालयारम्भः
भरणीश्राद्धम्
आरोग्यव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|द्वितीया
|अशून्यव्रतम्
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|चतुर्थी
|दिक्पालपूक्जा
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|