Line 78:
Line 78:
== धर्मशास्त्र प्रस्तुति के लिये बिन्दु ==
== धर्मशास्त्र प्रस्तुति के लिये बिन्दु ==
−
() धर्म की व्याख्याएँ / धर्म की व्याप्ति / त्रिवर्ग की व्याप्ति : सर्वे भवन्तु सुखिन: लक्ष्य हेतु धर्म : संस्कृति
+
−
() व्यापक धर्मशास्त्र के प्रस्तुति की आवश्यकता: * पूर्व धर्मशास्त्रों की व्यापकता(?) * व्यापकता की आवश्यकता
+
=== धर्म की व्याख्याएँ ===
−
() व्यक्तिगत धर्म / पञ्चविध (कोष) पुरुष धर्म / चतुर्विध पुरूषार्थ /स्वधर्म (वर्णधर्म)
+
धर्म की व्याप्ति / त्रिवर्ग की व्याप्ति : सर्वे भवन्तु सुखिन: लक्ष्य हेतु धर्म : संस्कृति
−
शरीरधर्म २. मन-धर्म ३. बुद्धि-धर्म ४. चित्त-धर्म
+
−
() सामाजिक संबंधों में धर्म
+
=== व्यापक धर्मशास्त्र के प्रस्तुति की आवश्यकता ===
−
व्यक्ति-व्यक्ति : पुरूष-पुरूष या स्त्री-स्त्री १.१ पारिवारिक रिश्ते १.२ पड़ोसी १.३ अतिथि १.४ शत्रु/विरोधक १.५ मित्र/सहायक १.६ सहकारी १.७ अपरिचित १.८ मालिक/नौकर १.९ चरित्रहीन स्त्री/पुरूष १.१० व्यसनी १,११ जरूरतमंद १.१२ समव्यवसायी १.१३ भिन्न व्यवसायी १.१४ याचक १.१५ भिन्न भाषी १.१६ विक्रेता\क्रेता १.१७ भिन्न राष्ट्रीय
+
* पूर्व धर्मशास्त्रों की व्यापकता
−
व्यक्ति-व्यक्ति : पुरूष-स्त्री १.१ पारिवारिक रिश्ते १.२ पड़ोसी १.३ अतिथि १.४ शत्रु/विरोधक १.५ मित्र/सहायक १.६ सहकारी १.७ अपरिचित १.८ मालिक/नौकर १.९ चरित्रहीन स्त्री/पुरूष १.१० व्यसनी १,११ जरूरतमंद १.१२ समव्यवसायी १.१३ भिन्न व्यवसायी १.१४ याचक १.१५ भिन्न भाषी १.१६ विक्रेता\क्रेता १.१७ भिन्न राष्ट्रीय
+
−
व्यक्ति-समाज : ३.१ व्यक्ति-परिवार ३.२ व्यति-जाति ३.३ पड़ोसी ३.४ सामाजिक संगठन ३.५ व्यक्ति-व्यवस्था ३.६ व्यक्ति-राष्ट्र ३.७ व्यक्ति-विश्व समाज ३.८ व्यक्ति भिन्न भाषी ३.९ परप्रांतीय ३.१० परदेसी
+
* व्यापकता की आवश्यकता
−
समाज-समाज : ४.१ अंतर्राष्ट्रीय : ४.१.१ शत्रु ४.१.२ मित्र ४.१.३ तटस्थ
+
−
४.२ अंतर्देशीय ४.१.१ प्रांत-प्रांत ४.१.२ जनपद-जनपद ४.१.३ भाषिक समूह ४.१.४ पंथ समूह ४.१.५ राष्ट्रीय समूह ४.१.६ अराष्ट्रीय समूह ४.१.७ राष्ट्रद्रोही समूह ४.१.८ विदेशी ४.१.९ समव्यवासायी ४.१.१० जाति-जाति ४.१.११ परिवार परिवार
+
=== व्यक्तिगत धर्म / पञ्चविध (कोष) पुरुष धर्म / चतुर्विध पुरूषार्थ /स्वधर्म (वर्णधर्म) ===
−
() सृष्टिगत सम्बन्धों में धर्म
+
* शरीरधर्म
−
१. मनुष्य-अन्य जीव : १.१ मनुष्य-पालतू प्राणी : १.१.१ शाकाहारी १.१.२ मांसाहारी १.२ मनुष्य अन्य प्राणी : १.२.१ थलचर : १.२.१.१ शाकाहारी १.२.१.२ मांसाहारी १.२.२ जलचर और १.२.३ नभचर
+
* मन-धर्म
−
१.३ मनुष्य-वनस्पति : १.३.१ जमीन के नीचे १.३.२ जमीन के ऊपर १.३.३ वनस्पति/औषधी १.३.४ खानेयोग्य/अन्न १.३.५ अखाद्य/जहरीली १.३.६ नशीली १.४ मनुष्य-कृमि/कीटक/सूक्ष्म जीव १.४.१ सहायक १.४.२ हानिकारक २. मनुष्य-जड़ प्रकृति / पंचमहाभूत २.१ अनवीकरणीय/खनिज २.१.१ ठोस २.१.२ द्रव २.१.३ वायु (इंधन) २.२ नवीकरणीय : २.२.१ वायु/हवा २.२.२ जल २.२.३ सूर्यप्रकाश २.२.४ लकड़ी
+
* बुद्धि-धर्म
−
() आपद्धर्म : १. प्राकृतिक आपदा २. मानव निर्मित आपदा (लगभग उपर्युक्त सभी विषयों में)
+
* चित्त-धर्म
+
+
=== सामाजिक संबंधों में धर्म ===
+
+
==== व्यक्ति-व्यक्ति : पुरूष-पुरूष या स्त्री-स्त्री ====
+
# पारिवारिक रिश्ते
+
# पड़ोसी
+
# अतिथि
+
# शत्रु/विरोधक
+
# मित्र/सहायक
+
# सहकारी
+
# अपरिचित
+
# मालिक/नौकर
+
# चरित्रहीन स्त्री/पुरूष
+
# व्यसनी
+
# जरूरतमंद
+
# समव्यवसायी
+
# भिन्न व्यवसायी
+
# याचक
+
# भिन्न भाषी
+
# विक्रेता \ क्रेता
+
# भिन्न राष्ट्रीय
+
+
==== व्यक्ति-व्यक्ति : पुरूष-स्त्री ====
+
# पारिवारिक रिश्ते
+
# पड़ोसी
+
# अतिथि
+
# शत्रु/विरोधक
+
# मित्र/सहायक
+
# सहकारी
+
# अपरिचित
+
# मालिक/नौकर
+
# चरित्रहीन स्त्री/पुरूष
+
# व्यसनी
+
# जरूरतमंद
+
# समव्यवसायी
+
# भिन्न व्यवसायी
+
# याचक
+
# भिन्न भाषी
+
# विक्रेता\क्रेता
+
# भिन्न राष्ट्रीय
+
+
==== व्यक्ति-समाज ====
+
# व्यक्ति-परिवार
+
# व्यति-जाति
+
# पड़ोसी
+
# सामाजिक संगठन
+
# व्यक्ति-व्यवस्था
+
# व्यक्ति-राष्ट्र
+
# व्यक्ति-विश्व समाज
+
# व्यक्ति भिन्न भाषी
+
# परप्रांतीय
+
# परदेसी
+
+
==== समाज-समाज ====
+
# अंतर्राष्ट्रीय:
+
## शत्रु
+
## मित्र
+
## तटस्थ
+
# अंतर्देशीय
+
## प्रांत-प्रांत
+
## जनपद-जनपद
+
## भाषिक समूह
+
## पंथ समूह
+
## राष्ट्रीय समूह
+
## अराष्ट्रीय समूह
+
## राष्ट्रद्रोही समूह
+
## विदेशी
+
## समव्यवासायी
+
## जाति-जाति
+
## परिवार परिवार
+
+
=== सृष्टिगत सम्बन्धों में धर्म ===
+
# मनुष्य-अन्य जीव:
+
## मनुष्य-पालतू प्राणी:
+
### शाकाहारी
+
### मांसाहारी
+
## मनुष्य अन्य प्राणी:
+
### थलचर:
+
#### शाकाहारी
+
#### मांसाहारी
+
### जलचर
+
### नभचर
+
## मनुष्य-वनस्पति:
+
### जमीन के नीचे
+
### जमीन के ऊपर
+
### वनस्पति/औषधी
+
### खानेयोग्य / अन्न
+
### अखाद्य / जहरीली
+
### नशीली
+
## मनुष्य-कृमि / कीटक / सूक्ष्म जीव
+
### सहायक
+
### हानिकारक
+
## मनुष्य-जड़ प्रकृति / पंचमहाभूत
+
### अनवीकरणीय/खनिज
+
#### ठोस
+
#### द्रव
+
#### वायु (इंधन)
+
### नवीकरणीय
+
#### वायु/हवा
+
#### जल
+
#### सूर्यप्रकाश
+
#### लकड़ी
+
+
=== आपद्धर्म ===
+
# प्राकृतिक आपदा
+
# मानव निर्मित आपदा (लगभग उपर्युक्त सभी विषयों में)
== परिवर्तन के पुरोधा ==
== परिवर्तन के पुरोधा ==