Changes

Jump to navigation Jump to search
Line 8: Line 8:     
=== साङ्ख्यम् ॥ Samkhya Darshana ===
 
=== साङ्ख्यम् ॥ Samkhya Darshana ===
<blockquote>पुरुषबहुत्वं व्यवस्थातः । सांख्यसूत्र-६.४५ । (प्रघानस्यसृष्ट्युपरमनिमित्तादि निरूपणं)</blockquote><blockquote>नाद्वैतमात्मनो लिङ्गात् तद्भेदप्रतीतेः । सांख्यसूत्र-५.६१ । (आत्माद्वैत निरासः)</blockquote><blockquote>नानात्मापि प्रत्यक्षबाधात् । सांख्यसूत्र-५.६२ । (आत्माद्वैत निरासः)</blockquote><blockquote>नोभाभ्यां तेनैव । सांख्यसूत्र-५.६३ । (आत्माद्वैत निरासः)</blockquote><blockquote>अन्यपरत्वमविवेकानां तत्र । सांख्यसूत्र-५.६४ । (आत्माद्वैतनिरासः)</blockquote><blockquote>नात्माविद्या नोभयं जगदुपादानकारणं निस्सङ्गत्वात् । सांख्यसूत्र-५.६५ । (आत्माद्वैतनिरासः)</blockquote><blockquote>नैकस्यानन्दचिद्रूपत्वे द्वयोर्भेदात् । सांख्यसूत्र-५.६६ । (आत्माद्वैतनिरासः)</blockquote><blockquote>दुःखनिवृत्तेर्गौणः । सांख्यसूत्र-५.६७ । (आत्माद्वैतनिरासः)</blockquote><blockquote>विमुक्तिप्रशंसा मन्दानां । सांख्यसूत्र-५.६८ । (आत्माद्वैतनिरासः) (Samkhya [https://sa.wikisource.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%BF Sutras]) English [https://archive.org/details/thesamkhyaphilos00sinhuoft translation]</blockquote><blockquote>जननमरणकरणानां प्रतिनियमादयुगपत्प्रवृत्तेश्च । पुरुषबहुत्वं सिद्धं त्रैगुण्यविपर्ययाच्चैव ॥ १८ ॥ (Samk. Kari. 18)<ref name=":5">Samkhya [https://sa.wikisource.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE Karikas]</ref></blockquote><blockquote>jananamaraṇakaraṇānāṁ pratiniyamādayugapatpravr̥tteśca । puruṣabahutvaṁ siddhaṁ traiguṇyaviparyayāccaiva ॥ 18 ॥ (Samk. Kari. 18)</blockquote>According to Tattvakaumudi commentary for Samkhya Karikas (Page 84 of reference <ref name=":1" />) पुरुषबहुत्वं सिद्धं । Plurality of Purusha is established by the following three reasons in the 18th Karika:
+
<blockquote>पुरुषबहुत्वं व्यवस्थातः । सांख्यसूत्र-६.४५ । (प्रघानस्यसृष्ट्युपरमनिमित्तादि निरूपणं)</blockquote><blockquote>नाद्वैतमात्मनो लिङ्गात् तद्भेदप्रतीतेः । सांख्यसूत्र-५.६१ । (आत्माद्वैत निरासः)</blockquote><blockquote>नानात्मापि प्रत्यक्षबाधात् । सांख्यसूत्र-५.६२ । (आत्माद्वैत निरासः)</blockquote><blockquote>नोभाभ्यां तेनैव । सांख्यसूत्र-५.६३ । (आत्माद्वैत निरासः)</blockquote><blockquote>अन्यपरत्वमविवेकानां तत्र । सांख्यसूत्र-५.६४ । (आत्माद्वैतनिरासः)</blockquote><blockquote>नात्माविद्या नोभयं जगदुपादानकारणं निस्सङ्गत्वात् । सांख्यसूत्र-५.६५ । (आत्माद्वैतनिरासः)</blockquote><blockquote>नैकस्यानन्दचिद्रूपत्वे द्वयोर्भेदात् । सांख्यसूत्र-५.६६ । (आत्माद्वैतनिरासः)</blockquote><blockquote>दुःखनिवृत्तेर्गौणः । सांख्यसूत्र-५.६७ । (आत्माद्वैतनिरासः)</blockquote><blockquote>विमुक्तिप्रशंसा मन्दानां । सांख्यसूत्र-५.६८ । (आत्माद्वैतनिरासः) (Samkhya [https://sa.wikisource.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%BF Sutras]) </blockquote><blockquote>जननमरणकरणानां प्रतिनियमादयुगपत्प्रवृत्तेश्च । पुरुषबहुत्वं सिद्धं त्रैगुण्यविपर्ययाच्चैव ॥ १८ ॥ (Samk. Kari. 18)<ref name=":5">Samkhya [https://sa.wikisource.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE Karikas]</ref></blockquote><blockquote>jananamaraṇakaraṇānāṁ pratiniyamādayugapatpravr̥tteśca । puruṣabahutvaṁ siddhaṁ traiguṇyaviparyayāccaiva ॥ 18 ॥ (Samk. Kari. 18)</blockquote>According to Tattvakaumudi commentary for Samkhya Karikas (Page 84 of reference <ref name=":1" />) पुरुषबहुत्वं सिद्धं । Plurality of Purusha is established by the following three reasons in the 18th Karika:
 
# जननमरणकरणानां प्रतिनियमाद् । Because there is definite adjustment of birth, death and the organs (tanmatras etc). If Purusha is One and the same in all bodies, then with the birth of one, all would be born; on the death of one, all would be dead; if one becomes blind all would be blind, so that there would be no adjustment.
 
# जननमरणकरणानां प्रतिनियमाद् । Because there is definite adjustment of birth, death and the organs (tanmatras etc). If Purusha is One and the same in all bodies, then with the birth of one, all would be born; on the death of one, all would be dead; if one becomes blind all would be blind, so that there would be no adjustment.
 
# अयुगपत्प्रवृत्तिः । Due to the non-simultaneity of activity (with different individuals). If the Purusha is One, the Self being the same, the activity of one man would lead to similar activity in all other men.
 
# अयुगपत्प्रवृत्तिः । Due to the non-simultaneity of activity (with different individuals). If the Purusha is One, the Self being the same, the activity of one man would lead to similar activity in all other men.

Navigation menu