Changes

Jump to navigation Jump to search
Added Category
Line 89: Line 89:  
== कक्षा ६ पाठ्यक्रम ==
 
== कक्षा ६ पाठ्यक्रम ==
 
सार्थ कंठस्थीकरण:
 
सार्थ कंठस्थीकरण:
* श्रीमदभगवद्गीता- अ. 15, अध्याय 7 के श्लोक 4, 5, 6, 7, 10 (कुल 5)
+
* श्रीमदभगवद्गीता के चयनित श्लोक- सार्थ एवं स्पष्टीकरण के साथ।
* मंत्रपुष्पांजलि
+
** अध्याय 15: 12, 13, 14
* ईशोपनिषद्‌ के मंत्र क. 1, 2, 3, 9, 11, (कुल 5)
+
** अध्याय 2: 31
* योगसूत्र- क. 1, 2, 3, 7, 12 (कुल 5)
+
** अध्याय 3: 20, 21, 25
* अष्टांगयोग-अहिंसासत्यास्तेयब्रह्मचर्यापरिग्रहा यमाः | शौचसंतोषतपस्वाध्यायेश्वरप्रणिधानानि नियमा: ||
+
** अध्याय 4: 7, 8
* मंत्र कुल 2
+
** अध्याय 7: 11
* गीता के निम्न श्लोक- सार्थ
  −
** अध्याय 16: 1, 2, 3, 4, 6, 13, 14, 18, 21
  −
** अध्याय 8: 17
   
** कुल 10
 
** कुल 10
* जीवनदृष्टि का गीत
+
*शिवसंकल्पोपनिषद्‌- पहला श्लोक
** हमारा देश
+
*पुरुषसूक्त-क. 1, 2, 3, 5, 12 कुल 5
* स्वर्ग की संकल्पना
+
*श्रीसूक्त -श्लोक क. 1, 2, 3, 4, 6. कुल 5
* व्यक्तिगत स्तर
+
* हमारा देश
* पंचमहाभूत
+
* धर्म की व्यापक संकल्पना- पर्यावरण, समाज, व्यक्ति
* सत्ताईस नक्षत्र
+
* वेदों की अपौरुषेयता
* वर्णमाला, उच्चारण,  
+
* चैतन्यमय समाजपुरुष की संकल्पना
* देवनागरी लिपि एवं अंकपद्धति
+
* गीता में समाज के विविध अंगों ( वर्ण ) के कर्तव्य
* कालगणना
+
* एकात्म मानवदर्शन आधारित जीवन का भारतीय प्रतिमान
* हमारे षड्रिपु- तुलसीदास जी दवरा लिखित छः: मानस रोग
+
* 14 विद्या, 64 कलाएँ
* हमारा आहार- उसके विविध स्रोत |
+
* भारतीय संगीत परंपरा- सा कला या विमुक्तये।
* क्या खाएँ, कैसे खाएँ- श्रीमद्भगवदगीता के अनुसार सात्विक, राजस और तामस आहार।
+
* गौरवशाली भारत के अन्य बिन्दु
* भोजन के मंत्र- सकारण स्पष्टीकरण।
+
* हमारा साहित्य- प्रस्थानत्रयी, शुक्रनीति, दर्शनशास्त्र, भरतमुनि का नाट्यशास्त्र, भरद्वाज मुनि का यंत्रसर्वस्व
* भारतीय भोजन की विविधता और विदेशों में उसकी लोकप्रियता
+
* विदेशी आकमणों का हिन्दु अवरोध  शरद हेबालकर इस किताब के चयनित अंश
* हवा में तैरने वाली पत्थर की मूर्तियाँ बनाने की कला- भुवनेश्वर
  −
* आठ गणितीय प्रकियाओं का शोध
  −
* हमारा साहित्य
  −
* यम-नियम
  −
* पतंजलि के योगसूत्र
  −
* भास्कराचार्य की लीलावती एवं वैदिक गणित
  −
* पंचतंत्र हितोपदेश
   
* हमारे पूर्वज
 
* हमारे पूर्वज
** श्रीमंत शंकरदेव
+
** राजा रविवर्मा, भामाशाह रानी दुर्गावती, रानी लक्ष्मीबाई, रानी चन्नम्मा, भरत मुनि, कालिदास, सूरदास, त्यागराज, रसखान, भाग्यचन्द्र, भरध्षाज, सुश्रुत, चरक, नागार्जुन, भास्कराचार्य ड्वितीय, वराहमिहिर, आर्यभट्ट, राजा भोज, जगदीशचन्द्र बसु, चन्द्रशेखर वेंकटरमण, रामानुजम्‌,
** स्वामी विद्यारण्य
+
* अर्थसंयम
** श्रीशंकराचार्य
  −
** भारत की गौरवशाली शासक परंपराएँ - गुप्त साम्राज्य
  −
** विजयनगर साम्राज्य
  −
** बाप्पा रावल, ललितादित्य, मुक्तापीड, राजेन्द्र चोल, आहोम राजवंश, कुष्णदेवराय, मसुनुरी नायक, रणजितसिंह, बाजीराव पेशवे, लाचित बडफुकन
   
* कृतिपाठ
 
* कृतिपाठ
** योगासन (अल्पकालीन), सुखासन- पालथी लगा कर बैठना।
+
** घरेलू कार्य- प्रत्येक रविवार को पूरे घर की सफाई करना। घर की सब्जी इत्यादि लाने का कार्य करना एवं उसका हिसाब रखना।
** आकाश का निरीक्षण एवं ग्रहनक्षत्रों का परिचय
+
** भारत की पारंपारिक कलाएँ
** क्रोधसंयम
+
** अल्पना, मांडना
** घर में घरेलू कार्य सीखना और करना
+
** चौक पूरना
 +
** राम के अयोध्या से लंका तक के प्रवास का मार्ग भारत के मानचित्र में दिखाना।
 +
** दक्षिण भारत के विशिष्ट स्थापत्य की सचित्र जानकारी संकलित करना।
 +
** उत्तर भारत और दक्षिण भारत की स्थापत्य शैलियों की जानकारी करना।
 +
** मांडवगढ़, चित्तौडगढ़, कुभलगढ, जैसलमेर तथा देश के अन्य दुर्गो का सचित्र इतिहास संकलित करना
 +
** स्थानीय एवं राष्ट्रीय स्तर पर कार्य करने वाली दो-दो स्वयंसेवी संस्थाओं की कार्यप्रणाली का अध्ययन करना।\
 
** व्यवहारसूत्र
 
** व्यवहारसूत्र
*** एक सद्‌ विप्राः बहुधा वदन्ति।
+
*** सर्वे भवन्तु सुखिनः।
*** तेन त्यक्तेन भुंजीथा:।
+
*** एकात्मता दृष्टि।
*** यत्पिण्डे तद्‌ ब्रह्माण्डे।
+
*** कृष्वन्तो विश्वमार्यम्‌।
*** यम-सत्य, अहिंसा।
+
*** पूर्णत्व प्राप्ति की आस।
*** नियम-शौच, संतोष।
+
* अष्टांग योग-ईश्वर प्रणिधान
 
==References==
 
==References==
   Line 143: Line 134:     
[[Category: पाठ्यक्रम निर्माण]]
 
[[Category: पाठ्यक्रम निर्माण]]
 +
[[Category:Punarutthan]]

Navigation menu