Changes

मन्त्रो विजय मूलम् हि राज्ञां भवति राघव | सुसम्वृतो मन्त्र धरैर् अमात्यैः शास्त्रकोविदैः || २-१००-१६

मन्त्रो विजय मूलम् हि राज्ञां भवति राघव | सुसम्वृतो मन्त्र धरैर् अमात्यैः शास्त्रकोविदैः || २-१००-१६

कच्चिन् मन्त्रयसे न एकः कच्चिन् न बहुभिः सह | कच्चित् ते मन्त्रितो मन्त्रो राष्ट्रं न परिधावति || २-१००-१८<ref name=":12" /></blockquote>

कच्चिन् मन्त्रयसे न एकः कच्चिन् न बहुभिः सह | कच्चित् ते मन्त्रितो मन्त्रो राष्ट्रं न परिधावति || २-१००-१८<ref name=":12" /></blockquote>Rama also advocates secrecy within the counsel. He states that one's endeavours must become known to others only after they are successful or are about to succeed, and not in an intentional or proposed state. Therefore, without being revealed either by the Raja himself or his ministers, the details of the counsel with ministers should not be known to others through conjecture, inference or anyother means.<blockquote>कच्चित् तु सुकृतान्येव कृतरूपाणि वा पुनः | विदुः ते सर्वकार्याणि न कर्तव्यानि पार्थिवाः || २-१००-२०

=== राज्ञः दैनिकानुशासनम् ॥ Raja's Routine ===

=== राज्ञः दैनिकानुशासनम् ॥ Raja's Routine ===

* A Raja should not fall a prey to excess of sleep and should wake up at appropriate time. So that, the later half of the night can be utilised to contemplate on the means of judicious statecraft.  

* A Raja should not fall a prey to excess of sleep and should wake up at appropriate time. So that, the later half of the night can be utilised to contemplate on the means of judicious statecraft.  

<blockquote>कच्चिन्निद्रावशं न एषि कच्चित् काले विबुध्यसे | कच्चिच्चापररात्रिषु चिन्तियस्यर्थनैपुणम् || २-१००-१७<ref name=":12" /><ref name=":14" /></blockquote>O, Prince! Do you, regally adorned, appear before the people on rising each morning, on the great high way?<blockquote>कच्चिद् दर्शयसे नित्यम् मनुष्याणाम् विभूषितम् | उत्थाय उत्थाय पूर्व अह्णे राज पुत्रो महा पथे || २-१००-५१</blockquote>I hope you greet your teachers, the elderly, the ascetics, the deities; the unexpected visitors, the trees standing at cross roads and all the brahmins of auspicious life and conduct.<blockquote>कच्चिद् गुरूमः च वृद्धामः च तापसान् देवता अतिथीन् | चैत्यामः च सर्वान् सिद्ध अर्थान् ब्राह्मणामः च नमस्यसि || २-१००-६१</blockquote>I hope you do not abrogate virtue by your excessive devotion to wealth or your excessive devotion to wealth or your earthly interests by your over-emphasis on religion or both your religious and secular interests by your self-indulgence in pleasure, greed and gratification of the senses<blockquote>कच्चिद् अर्थेन वा धर्मम् धर्मम् धर्मेण वा पुनः | उभौ वा प्रीति लोभेन कामेन न विबाधसे || २-१००-६२</blockquote>I hope your pursue wealth, religion and the delights of the sense dividing them all according to time, O Jewel among the victorious, the one who is conversant with the proper time and O, the bestower of boons<blockquote>कच्चिद् अर्थम् च धर्मम् च कामम् च जयताम् वर | विभज्य काले कालज्न सर्वान् भरत सेवसे || २-१००-६३</blockquote>

<blockquote>कच्चिन्निद्रावशं न एषि कच्चित् काले विबुध्यसे | कच्चिच्चापररात्रिषु चिन्तियस्यर्थनैपुणम् || २-१००-१७<ref name=":12" /><ref name=":14" /></blockquote>

My darling! I hope that others are not knowing, by their enquiries or strategies or by any other approaches not mentioned, the details of discussions you make with your ministers.<blockquote>कच्चित् तु सुकृतान्य् एव कृत रूपाणि वा पुनः | विदुः ते सर्व कार्याणि न कर्तव्यानि पार्थिवाः || २-१००-२०

* Rama clearly outlines determining endeavours involving a little effort but yielding great results and embarking on their execution without procrastination.<ref name=":14" />

कच्चिन् न तर्कैर् युक्त्वा वा ये च अप्य् अपरिकीर्तिताः | त्वया वा तव वा अमात्यैर् बुध्यते तात मन्त्रितम् || २-१००-२१</blockquote>I hope you solicit for one wise man rather than for a thousand stupids for, a wise man can be of a great help to you in difficult matters. Even if a king employs thousands or tens of thousands of fools, they will not be helpful to him. Even one wise, valiant, sagacious and efficient minister alone can cause to secure great prosperity to the king or to one who enjoys royal authority.<blockquote>कच्चित् सहस्रान् मूर्खाणाम् एकम् इग्च्छसि पण्डितम् | पण्डितो ह्य् अर्थ कृग्च्छ्रेषु कुर्यान् निह्श्रेयसम् महत् || २-१००-२२

<blockquote>कच्चिद् अर्थम् विनिश्चित्य लघुमूलं महोदयम् | क्षिप्रम् आरभसे कर्तुं न दीर्घयसि राघव || २-१००-१९<ref name=":12" /><ref name=":14" /></blockquote>O, Prince! Do you, regally adorned, appear before the people on rising each morning, on the great high way?<blockquote>कच्चिद् दर्शयसे नित्यम् मनुष्याणाम् विभूषितम् | उत्थाय उत्थाय पूर्व अह्णे राज पुत्रो महा पथे || २-१००-५१</blockquote>I hope you greet your teachers, the elderly, the ascetics, the deities; the unexpected visitors, the trees standing at cross roads and all the brahmins of auspicious life and conduct.<blockquote>कच्चिद् गुरूमः च वृद्धामः च तापसान् देवता अतिथीन् | चैत्यामः च सर्वान् सिद्ध अर्थान् ब्राह्मणामः च नमस्यसि || २-१००-६१</blockquote>I hope you do not abrogate virtue by your excessive devotion to wealth or your excessive devotion to wealth or your earthly interests by your over-emphasis on religion or both your religious and secular interests by your self-indulgence in pleasure, greed and gratification of the senses<blockquote>कच्चिद् अर्थेन वा धर्मम् धर्मम् धर्मेण वा पुनः | उभौ वा प्रीति लोभेन कामेन न विबाधसे || २-१००-६२</blockquote>I hope your pursue wealth, religion and the delights of the sense dividing them all according to time, O Jewel among the victorious, the one who is conversant with the proper time and O, the bestower of boons<blockquote>कच्चिद् अर्थम् च धर्मम् च कामम् च जयताम् वर | विभज्य काले कालज्न सर्वान् भरत सेवसे || २-१००-६३</blockquote>I hope you solicit for one wise man rather than for a thousand stupids for, a wise man can be of a great help to you in difficult matters. Even if a king employs thousands or tens of thousands of fools, they will not be helpful to him. Even one wise, valiant, sagacious and efficient minister alone can cause to secure great prosperity to the king or to one who enjoys royal authority.<blockquote>कच्चित् सहस्रान् मूर्खाणाम् एकम् इग्च्छसि पण्डितम् | पण्डितो ह्य् अर्थ कृग्च्छ्रेषु कुर्यान् निह्श्रेयसम् महत् || २-१००-२२

सहस्राण्य् अपि मूर्खाणाम् यद्य् उपास्ते मही पतिः | अथ वा अप्य् अयुतान्य् एव न अस्ति तेषु सहायता || २-१००-२३

सहस्राण्य् अपि मूर्खाणाम् यद्य् उपास्ते मही पतिः | अथ वा अप्य् अयुतान्य् एव न अस्ति तेषु सहायता || २-१००-२३